Themeluesi i Telegram, Pavel Durov, 39-vjeç, u arrestua në Francë mbrëmjen e së shtunës. Mediat franceze raportuan se u arrestua për shkak të shkeljeve të gjetura në aplikacionin popullor të mesazheve.
Pas njoftimit për arrestimin e tij, reagoi edhe ambasada ruse në Francë dhe kërkoi qasje diplomatike në urdhër-arrestin e Durov.
Ambasada tha se Franca deri më tani ka “refuzuar” lejen e Rusisë, për të ndërhyrë në arrestimin e tij.
Por kush është Pavel Durov?
Pavel Durov, një sipërmarrës 39-vjeçar me origjinë ruse, është miliarder themeluesi dhe CEO i aplikacionit të mesazheve Telegram. Forbes vlerësoi pasurinë e tij në 15.5 miliardë dollarë.
Udhëtimi i Durov në botën e mediave sociale filloi me VKontakte, i quajtur shpesh “Facebook rus”, të cilin ai e bashkëthemeloi në vitin 2006. VKontakte u bë shpejt faqja më e madhe e rrjeteve sociale në Rusi, por gjithashtu e vuri Durovin në kundërshtim me qeverinë ruse.
Në vitin 2014, nën presionin për të mbyllur komunitetet opozitare në VKontakte, Durov refuzoi të bindej dhe u largua nga Rusia. Ai shiti aksionet e tij në VKontakte dhe filloi mërgimin e vetë-imponuar.
Në vitin 2013, Durov lançoi Telegram, një aplikacion mesazhesh që thekson privatësinë e përdoruesit me veçorinë e tij të mesazheve të koduara.
Telegram që atëherë është bërë një konkurrent i jashtëzakonshëm i platformave si WhatsApp, Instagram, TikTok dhe WeChat. Sot, aplikacioni krenohet me qindra miliona përdorues në mbarë botën, dhe synon të tejkalojë një miliard përdorues aktivë mujorë brenda vitit të ardhshëm.
Telegrami është veçanërisht me ndikim në Rusi, Ukrainë dhe shtete të tjera ish-sovjetike, ku shërben si një burim vendimtar informacioni, veçanërisht në kontekstin e luftës së vazhdueshme në Ukrainë.
Zyrtarët rusë dhe ukrainas mbështeten shumë në platformën, të cilën disa analistë e kanë quajtur “një fushë beteje virtuale“ për konfliktin.
Si lindi Telegram?
Telegram u krijua në Rusi, në vitin 2013, me synimin për t’u dhënë qytetarëve të tij – por edhe pjesës tjetër të botës një platformë ku komunikimet mund të jenë të sigurta dhe mbi të gjitha private. I lirë nga çdo sy kureshtar politik.
Telegram ishte aplikacioni i parë që përdori enkriptimin nga fillimi në fund. Qendrat e saj të të dhënave janë të shpërndara nëpër botë, ndërsa Dubain e zgjodhi për selinë e tij.
I lindur si një alternativë ndaj WhatsApp, në fakt është shumë ndryshe. Më shumë se një aplikacion mesazhesh, Telegram është një rrjet social, me veçori të ndryshme dhe të shumta që përshtaten me lloje të ndryshme komunikimi.
Ka biseda private, por edhe grupe (që mirëpresin deri në 200 mijë pjesëmarrës), ka thirrje zanore dhe video, mund të ndani dokumente, foto dhe skedarë me definicion të lartë. Shumë nga këto funksione, me kalimin e kohës, janë sjellë edhe në WhatsApp, duke përfshirë kanalet, ku një përdorues ose një organizatë mund të flasë drejtpërdrejt me të gjithë fansat e tij/saj, ndjekësit.
Telegrami konsiderohet alternativa më e mirë për WhatsApp, edhe nëse nuk ka ende krahasime. Aplikacioni i Metës po afron tre miliardë përdorues, ndërsa ai i Durov ka rreth 900 milionë abonentë. Por mbetet i preferuari për personat që shqetësohen për privatësinë dhe sigurinë.
Kontradiktat
Ka disa kontradikta të brendshme në Telegram: Durov deklaroi në vitin 2013 se nuk donte të përfitonte nga aplikacioni i mesazheve, por më pas zgjodhi një parajsë fiskale si vend për t’u vendosur.
Pasuria e tij personale, ndër të tjera, është rritur me kalimin e viteve në një shifër që Forbes vlerëson të jetë rreth 15.5 miliardë dollarë. Liria e shprehjes, të cilën ai e premton në platformën e tij, shfrytëzohet veçanërisht në ato vende ku komunikimet kontrollohen nga qeveritë autoritare.
Për shembull, në Rusinë e tij, ku që nga shpërthimi i konfliktit në Ukrainë është bërë mënyra e vetme për të përcjellë lajme të tjera nga ato të miratuara nga kanalet zyrtare.
Në Rusi, Telegram u bllokua në vitin 2018, pasi Durov refuzoi t’i jepte qeverisë çelësat e enkriptimit për të hyrë në bisedat e përdoruesve. Kishte aq shumë protesta sa pas një viti aplikacioni u përdor përsëri.
Akuzat dhe pasojat e mundshme për Telegram
Nëse është e vërtetë që në shumë pjesë të botës, nga Hong Kongu në Iran, krijimi i Durov ka qenë një ndihmë e vlefshme në luftën për të drejtat e dikujt, është po aq e vërtetë që mund të gjesh gjithçka në Telegram. Dhe me të vërtetë përdoret për trafikun e drogës, pornografinë e fëmijëve, piraterinë, shantazhin dhe përdhunimin, terrorizmin.
Pikërisht për këtë arsye, për refuzimin e tij të qartë për të aplikuar çdo lloj moderimi dhe për të dashur të mbetet një “platformë neutrale” pa asnjë “rol gjeopolitik”, ai konsiderohet si bashkëpunëtor në të gjitha krimet e kryera në Telegram nga hetuesit francezë.
Për momentin, nuk ka komente nga platforma
Ne nuk e dimë, për momentin, nëse mund të ketë pasoja të mundshme në funksionimin e tij: nëse përfundimisht do të duhet të dorëzohemi dhe të vendosim kontrolle më të mëdha mbi përmbajtjen që përcjell ose nëse mund të përballet me bllokime të mundshme.
E sigurtë është se arrestimi i Durov përkthehet në nevojën që krijuesit e platformave dhe pajisjeve teknologjike të reflektojnë mbi përgjegjësitë e tyre.
Dhe mbi efektet e mundshme që ai aplikacion, ai telefon apo ai portal mund t’i sjellë shoqërisë në tërësi. Edhe nëse, për momentin, siguria e grupit dhe privatësia individuale janë ende dy koncepte që shpesh shkojnë në antitezë.
Ndoshta rasti më i bujshëm, në këtë kuptim, ndodhi në vitin 2016, kur Apple refuzoi të bashkëpunonte me FBI-në për të dhënë akses në të dhënat që përmban iPhone i një sulmuesi që kishte vrarë 12 persona në San Bernardino.
Mbrojtja e informacionit që përdoruesit ruajnë në pajisjet e tyre ishte e shenjtë për Cupertino. As një hetim për vrasjet e shumta nuk ishte aq i rëndësishëm për të krijuar një precedent që u përcaktua si “i rrezikshëm”.
Nuk është rastësi që një tjetër sipërmarrës që e manifeston veten si mbrojtës i lirisë së shprehjes, vjen në mbrojtje të Durovit.
Elon Musk në X ka hapur hashtagun, Free Pavel. Ai thotë se me këto ritme, nuk do të jetë e largët koha kur njerëzit në Europë të burgosen për pëlqimin e një memeje.
Ai vetë dhe rrjetet e tij sociale janë nën mbikëqyrje të rreptë nga autoritetet evropiane.
