Udhëheqësit e NATO-s pritet të miratojnë rritje të mëdha të forcave të saj në Evropën Lindore për të kundërshtuar pushtimin rus të Ukrainës në një samit të posaçëm.
Shtetet anëtare, përfshirë Britaninë, tashmë po dërgojnë armë në Ukrainë.
Rusia ka vënë forcat e saj bërthamore në “gatishmëri speciale” për të kundërshtuar atë që ajo e quan agresionin e NATO-s.
Çfarë është NATO?
NATO, Organizata e Traktatit të Atlantikut të Veriut, është një aleancë ushtarake e formuar në vitin 1949 nga 12 vende, duke përfshirë SHBA-në, Kanadanë, Britaninë e Madhe dhe Francën.
Anëtarët bien dakord t’i vijnë në ndihmë njëri-tjetrit në rast të një sulmi të armatosur kundër një shteti anëtar.
Qëllimi i tij fillimisht ishte të kundërshtonte kërcënimin e zgjerimit rus të pasluftës në Evropë.
Në vitin 1955 Rusia Sovjetike iu përgjigj NATO-s duke krijuar aleancën e saj ushtarake të vendeve komuniste të Evropës Lindore, të quajtur Pakti i Varshavës.
Pas rënies së Bashkimit Sovjetik në 1991, një numër i vendeve të ish-Traktatit të Varshavës ndërruan anën dhe u bënë anëtarë të NATO-s. Aleanca tani ka 30 anëtarë.
Pse Ukraina nuk është anëtare e NATO-s?
NATO fillimisht i ofroi Ukrainës anëtarësimin eventual në vitin 2008, dhe pas aneksimit të Krimesë nga Rusia në vitin 2014, Ukraina e bëri një prioritet anëtarësimin në NATO.
Por kjo nuk ka ndodhur, kryesisht për shkak të kundërshtimit të gjatë të Rusisë ndaj një hapi të tillë, raporton albeu.com.
Rusia ka frikë se NATO po shkel territorin e saj duke marrë anëtarë të rinj në Evropën Lindore dhe se pranimi i Ukrainës do të sillte forcat e NATO-s në oborrin e saj.
Presidenti i Ukrainës Zelensky ka pranuar tani se vendi i tij nuk mund të bashkohet me NATO-n për momentin, duke thënë: “Është e qartë se Ukraina nuk është anëtare e NATO-s. Ne e kuptojmë këtë.”
Kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar Boris Johnson bëri të njëjtën gjë, duke thënë: “Nuk ka asnjë mënyrë që Ukraina të bashkohet me NATO-n së shpejti”.
Një nga kërkesat e Rusisë përpara pushtimit ishte që Ukraina të mos lejohej kurrë të bashkohej, diçka që aleanca kishte refuzuar ta mbështeste.
Pse NATO nuk po dërgon trupa në Ukrainë?
Për shkak se Ukraina nuk është anëtare e NATO-s, aleanca nuk është e detyruar të dalë në mbrojtje të vendit.
Vendet e NATO-s kanë frikë se nëse trupat e tyre përballen me forcat ruse në Ukrainë, kjo mund të çojë në një konflikt të gjithanshëm midis Rusisë dhe perëndimit.
Sekretari i Përgjithshëm Jens Stoltenberg thotë se anëtarët e NATO-s janë “të vendosur të bëjnë gjithçka mundemi për të mbështetur Ukrainën”, por se ata gjithashtu kanë një “përgjegjësi” për të siguruar që lufta të mos përshkallëzohet përtej kufijve të saj.
Kjo është arsyeja pse NATO refuzoi vendosjen e një zone ndalim-fluturimi mbi Ukrainë.
Megjithatë, Stoltenberg tha se liderët do të bien dakord të dërgojnë katër grupe të reja beteje në Sllovaki, Hungari, Bullgari dhe Rumani, duke dyfishuar praninë e aleancës në rajon.
Ai tha gjithashtu se Rusia duhet të ndalojë “shpërthimet bërthamore”, duke i përshkruar komentet e saj për përdorimin e armëve të tilla si “të rrezikshme dhe të papërgjegjshme”.
Si po e ndihmon Perëndimi Ukrainën?
Disa vende të NATO-s kanë dërguar armë në Ukrainë për të ndihmuar në mbrojtjen e saj kundër Rusisë.
SHBA ka qenë furnizuesi më i madh i pajisjeve ushtarake. Fillimisht dërgoi 200 milion dollarë dhe më pas 350 milion dollarë të tjera, armë. Këtu përfshiheshin raketat antitank Javelin, raketat anti-ajrore Stinger dhe parzmore.
Shtetet e Bashkuara tani e kanë zgjeruar këtë dhe kanë njoftuar një paketë ndihme sigurie prej 1 miliard dollarësh. Kjo do të përfshijë vendosjen e armëve dhe dronëve më të sofistikuar me rreze më të gjatë veprimi në Ukrainë. Ai gjithashtu ka lejuar vendet e tjera të NATO-s të furnizojnë Ukrainën me armë të prodhuara nga SHBA, raporton albeu.com.
BE-ja ka thënë se do të shpenzojë deri në 450 milion euro për të financuar furnizimin me armë në Ukrainë. Është hera e parë në historinë e saj që BE-ja ka ndihmuar në sigurimin e armëve për një zonë lufte.
Gjermania gjithashtu ka hequr kufizimet e saj të kahershme për furnizimin me armë në një zonë luftarake.
Britania, Holanda, Belgjika, Polonia, Estonia, Letonia, Republika Çeke dhe Sllovakia janë në mesin e atyre anëtarëve të NATO-s që po dërgojnë gjithashtu pajisje ushtarake, duke përfshirë armë antitank, raketa anti-ajrore, municione, karburant, helmeta, forca të blinduara dhe racionet.
Sa trupa ka NATO në Evropën Lindore?
NATO ka tashmë trupa që shtrihen nga republikat baltike në veri deri në Rumaninë në jug dhe tani po vendos më shumë forca.
Ata u stacionuan atje në vitin 2014 pas aneksimit të Krimesë nga Rusia dhe janë krijuar për të vepruar si një ” tripwire” në rast të një sulmi rus.
NATO tani po dërgon elementë të Forcës së saj të reagimit prej 40,000 trupash në vendet e Evropës Lindore në kufi me Rusinë dhe Ukrainën.
Ajo ka 100 avionë luftarakë në gatishmëri të lartë dhe 120 anije, duke përfshirë tre grupe transportuesish, që patrullojnë detet nga veriu i largët deri në Mesdheun lindor.
“Ne do të mbrojmë çdo aleat dhe çdo pëllëmbë të territorit të NATO-s”, tha sekretari i përgjithshëm i aleancës, Jens Stoltenberg.
SHBA është zotuar të dërgojë më shumë trupa në Evropë – ato do t’i bashkohen katër grupeve luftarake shumëkombëshe që NATO ka në Estoni, Letoni, Lituani dhe Poloni dhe brigadës së saj shumëkombëshe në Rumani./ Përshtati nga BBC, albeu.com
