The Times i ka kushtuar një analizë të gjatës luftës në Ukrainë dhe sjelljes së presidentit rus Vladimir Putin.
E ndalur tek sanksionet kundër Rusisë, The Times thotë se edhe pas tyre duket se Putin ende është i fortë.
Pasi Rusia pushtoi Ukrainën, Perëndimi dhe aleatët e tij vendosën një paketë sanksionesh që ishte e pashembullt në shkallë dhe shtrirje. Kryeqytetet perëndimore shpresojnë se zbatimi i sanksioneve të ashpra në një moment do të ndryshojë llogaritjen e Presidentit Putin dhe do ta detyrojë atë të tërhiqet.
Pati një ndikim të menjëhershëm. Pasuritë e mbajtura jashtë shtetit nga shteti rus dhe qytetarët e tij më të pasur janë ngrirë. Sektori bankar i Rusisë është pothuajse i mbyllur jashtë sistemit financiar perëndimor, me vetëm transaksione thelbësore të lejuara dhe firmat ruse nuk mund të përdorin më një sërë teknologjish kritike, duke filluar nga mikroçipet dhe avionët e pasagjerëve civilë deri te pjesët e përdorura në nxjerrjen e naftës dhe gazit. Si përfundim, qindra kompani ndërkombëtare janë tërhequr vullnetarisht nga Rusia për shkak të frikës së dëmtimit të reputacionit që mund të shkaktohet nga vazhdimi i të bërit biznes atje.
Por pavarësisht ndryshimeve dramatike të vërejtura në Rusi gjatë muajve të fundit, vendi po përshtatet ngadalë me rrethanat e reja. Ndërsa është pothuajse me siguri në recesion, thellësia e rënies nuk duket të jetë aq e rëndë sa ishte parashikuar në fillim. Ndërkohë, çmimet e ngritura për eksportet kryesore të Rusisë – nafta, gazi dhe gruri – do të thotë se Kremlini ka shumë para për të bërë luftë dhe për të mbrojtur bazën e tij mbështetëse nga efektet më të këqija.
Ndoshta edhe më e rëndësishmja, sanksionet po i shtyjnë pa dashje elitat ruse më afër shtetit dhe po përshpejtojnë kthesën e saj drejt Kinës.
Ndikimi i deritanishëm
Pesë muaj pas luftës më të madhe të Evropës që nga viti 1945, sanksionet kanë imponuar një kosto të rëndë. Rreth gjysma e rezervave valutore të Moskës të mbajtura në monedhat perëndimore janë ngrirë. Importet kanë rënë, pjesërisht e shkaktuar nga zhvlerësimi i mprehtë i rublës në dy muajt e parë të luftës, që shkaktoi rritjen e çmimit të importeve, por edhe sepse Rusisë i ndalohet të blejë një gamë të gjerë mallrash të prodhuar nga Perëndimi dhe aleatët dhe Rusia nuk është në gjendje të shesë mallra me vlerë miliarda dollarë, përfshirë qymyrin dhe arin, vendeve sanksionuese.
Qeveria ruse pa dyshim po kërkon të zëvendësojë mallrat e sanksionuara me zëvendësues nga vendet mike si Kina, ose nga prodhuesit vendas, cilësia dhe kostoja e alternativave nuk ka gjasa të krahasohen.
Laku me siguri do të forcohet. Sanksionet për blerjen e naftës nga tubacionet në Evropë janë planifikuar të nisin në fillim të vitit të ardhshëm, ndërsa BE-ja ka hartuar një strategji për të hequr kontinentin nga varësia e tij nga gazi i lirë rus .
Përpjekjet diplomatike janë gjithashtu duke u zhvilluar (deri tani pa sukses) për të bindur vendet e tjera në Azi dhe Lindjen e Mesme që t’i bashkohen Perëndimit dhe aleatëve të tij në shmangien ekonomike të Rusisë.
Sanksionet po i shkaktojnë Rusisë dhimbje serioze ekonomike, e cila ka të ngjarë të bëhet më e fortë. Megjithatë, gjenerimi i dhimbjes ekonomike rrallëherë mjafton për të shkaktuar një ndryshim në sjelljen e një vendi. Në fund të fundit, nëse do të kishte një lidhje të fortë midis dhimbjes ekonomike dhe rezultateve të favorshme politike, Irani do të kishte pushuar ambiciet e tij bërthamore vite më parë dhe Koreja e Veriut nuk do të testonte ende raketa me rreze të gjatë veprimi. Vetë Rusia ka jetuar nën sanksione që nga viti 2014, megjithatë perspektiva për të kërkuar kufizime më të rënda nuk e pengoi atë të nisë sulmin e saj në shkurt.
Ka disa arsye pse sanksionet priren të kenë një histori të dobët në detyrimin e vendeve të ndryshojnë kursin e politikave.
Së pari, sanksionet shpesh krijojnë mundësi për pasurim. Çmimi i mallrave që sanksionohen rritet ndjeshëm, duke i ofruar lidershipit politik në vendin e synuar një mundësi për të transferuar burime te aleatët kryesorë politikë, të cilët premtojnë furnizimin e këtyre mallrave. Kontratat fitimprurëse u jepen atyre që premtojnë të zëvendësojnë mallrat e sanksionuara me alternativa të prodhuara në vend. Rusia nuk është ndryshe. Tashmë, po shfaqen politika të shtrenjta për të zhvilluar alternativa vendase ndaj teknologjisë së importuar, nga të cilat do të përfitojnë ata që janë pranë lidershipit politik. Ndërsa kostoja e përgjithshme ekonomike për ekonominë e sanksioneve është shpesh e lartë, individët e lidhur mirë politikisht mund të përfitojnë ende jashtëzakonisht shumë.
Së dyti, sa më gjatë të mbeten në fuqi sanksionet, aq më shumë vendi i synuar mund të përshtatet me rrethanat e reja. Kjo tashmë po ndodh në Rusi. Shembja e vlerës së rublës në mars është një rast i tillë. Në ditët e para të luftës kjo u paraqit si një sukses i politikës perëndimore. Megjithatë, masat përshtatëse u vendosën shpejt në formën e kontrolleve të kapitalit. Problemi i Rusisë sot nuk është se rubla është shumë e dobët, por se është shumë e fortë dhe po dëmton ata, si eksportuesit e naftës dhe gazit, të cilët rezervojnë fitime në valuta të huaja.
Aftësia e Putinit për të përballuar stuhinë e sanksioneve dhe për të mbajtur bazën e tij mbështetëse është rritur gjithashtu nga pasojat e nivelit të dytë të luftës ekonomike. Shporta e eksportit të Rusisë dominohet nga mallra të ndjeshme gjeopolitikisht si nafta, gazi dhe gruri, vlera e të cilave rritet në përputhje me rrezikun politik. Perceptimi i furnizimit të pasigurt për të gjitha këto mallra kritike është i lartë dhe mund të rritet edhe më tej. Si rezultat, çmimet janë rritur. E kombinuar me kontrollet e kapitalit dhe rënien e ndjeshme të importeve, kjo ka bërë që Rusia të regjistrojë një suficit rekord të llogarisë korente.
Për sa kohë që Kremlini është ulur mbi një grumbull kaq të madh parash, aftësia e tij për të blerë mbështetje nga zonat kryesore nuk ka gjasa të lëkundet.
Efekti tek Putini
Kjo na çon në pyetjen se kur, sanksionet perëndimore do të detyrojnë një ndryshim në strategjinë e Kremlinit. Përsëri, përgjigja nuk ka gjasa të ngushëllojë politikëbërësit perëndimorë.
Sulmi ndaj Ukrainës dhe reagimi i ashpër i aleatëve, ka bërë që marrëdhëniet midis Moskës dhe aleancës perëndimore të përkeqësohen në thellësi të papara që nga pikat më të ulëta të Luftës së Ftohtë. Përveç riformësimit të peizazhit të brendshëm, sanksionet po përforcojnë gjithashtu një zhvendosje më afatgjatë gjeopolitike. Edhe para luftës, kishte një tendencë për të parë vlerë më të madhe në vendosjen e marrëdhënieve më të forta me “jo-perëndimin”, të udhëhequr nga Kina, sesa në kërkimin për të riparuar marrëdhëniet e tensionuara të Rusisë me komunitetin euro-atlantik. Perëndimi, siç e sheh Kremlini, është në rënie dhe prosperiteti dhe sovraniteti i ardhshëm i Rusisë shërbehen më mirë duke riorientuar qendrën e saj të gravitetit në lindje.
Sanksionet vetëm sa do ta forcojnë këtë bindje. Thelbi i përgjigjes së Rusisë ndaj luftës ekonomike të pesë muajve të fundit – dhe në të vërtetë të tetë viteve të fundit – e ilustron këtë qartë. Kina është partneri i vetëm tregtar më i rëndësishëm i Rusisë, një marrëdhënie që u forcua shumë pas vitit 2014. Ndërsa importet ruse nga vendet aziatike aleate me Perëndimin kanë rënë, vëllimi i importeve nga Kina mezi ka ndryshuar.
Të dhënat e fundit tregtare sugjerojnë se Pekini ka lëvizur për të mbushur boshllëkun në mikroçipet e krijuar nga sanksionet.
Diku tjetër, India ka importuar miliona fuçi naftë ruse që është në dispozicion me zbritje për shkak të sanksioneve perëndimore, ndërsa Irani raportohet se furnizon drone ushtarake.
Shkurtimisht, sanksionet po forcojnë largimin e Rusisë nga Perëndimi.
Çfarë pritet të ndodhë në të ardhmen?
Putin do të vazhdojë të bëjë më të mirën për t’i kthyer sanksionet në favor të tij dhe për të përdorur ekzistencën e tyre për të justifikuar shtypjen më të madhe në vend dhe një politikë edhe më antiperëndimore jashtë vendit.
Ne në Perëndim duhet të rishikojmë pritjet tona për atë që realisht mund të arrihet me këtë qasje. Ndërsa sanksionet pothuajse me siguri do ta bëjnë Rusinë një vend më të varfër dhe në një farë mënyre më të dobët, ato nuk do të ndryshojnë mendjet më me ndikim në Kremlin, ato nuk kanë gjasa të forcojnë ekonomitë e aleatëve perëndimorë dhe, më e rëndësishmja, ato mund të bëjnë pak për të ndihmuar Ukrainën./BW
