Është folur shumë për ushqimin e shëndetshëm, cilat ushqime duhet të preferojmë, por edhe cilat duhet të shmangim në përditshmërinë tonë, për të pasur një organizëm të fortë dhe të shëndetshëm. Por shëndeti ynë nuk varet vetëm nga lloji i ushqimit që zgjedhim, por edhe nga faktorë të tjerë, si origjina, gatimi dhe ruajtja e tij. Një gabim në mënyrën e gatimit apo ruajtjes së një ushqimi mjafton për të shkaktuar helmim nga ushqimi, një infeksion viral apo bakterial që prek miliona njerëz çdo vit me simptoma të pakëndshme.
Pra, çfarë duhet të shohim me vëmendje në ushqimin që konsumojmë? Mikrobiologia Primrose Freestone, pedagoge në Mikrobiologjinë Klinike në Universitetin e Leicesterit në artikullin e saj në The Conversation jep të gjitha përgjigjet.
Së pari, duhet të siguroni higjienën e duarve tuaja sa herë që bini në kontakt me ushqimin. Kjo është masa kryesore për të shmangur infeksionet e padëshiruara.
Gjithashtu, kushtojini vëmendje praktikave të gatimit, për shembull, që të kontrolloni rregullisht datën e skadencës në paketimin e ushqimit që do të gatuani dhe të mos e përdorni, edhe nëse nuk ka skaduar, por nga paketimi duket i prishur ose nëse, pas hapjes pamja apo aroma e ushqimit nuk është ajo që duhet të jetë.
Në të njëjtën kohë, shmangni përdorimin e të njëjtave dërrasa prerëse për ushqime të papërpunuara dhe të gatuara. Nëse jeni duke bërë barbekju, mishi duhet të jetë i gatuar mirë. Një termometër gatimi do t’ju ndihmojë të kontrolloni gatimin e tij. Mos konsumoni mish, temperatura e brendshme e të cilit është më pak se 70℃.
Është një ide e mirë të mos e ngrohni orizin e gatuar. Orizi i papërpunuar mund të përmbajë spore të Bacillus cereus, një mikrob që shkakton helmim nga ushqimi. Edhe pse gatimi vret qelizat germinale, farat mbijetojnë. Nëse orizi lihet në temperaturën e dhomës të ftohet, është e mundur që të shtohen bakteret, të cilat mund të krijojnë toksina. Brenda orëve pas gëlltitjes, toksinat mund të shkaktojnë të vjella dhe diarre, simptoma që zakonisht zgjasin deri në 24 orë.
Ekspertja thekson, në të njëjtën kohë, se ka disa ushqime që përgjithësisht janë të mira për t’u konsumuar në një mënyrë të caktuar. Butakët e papërpunuar janë një shembull tipik. Për shembull, gocat e detit favorizojnë përqendrimin e mikrobeve, si Vibrio dhe norovirus, në indet e tyre. Qendrat Amerikane për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve vlerësojnë se rreth 80,000 njerëz infektohen me Vibrio nga gocat e detit dhe në SHBA 100 njerëz vdesin çdo vit prej këtij virusi. I njëjti rreziku vlen për të gjithë butakët e papërpunuar. Për këtë arsye duhet t’i konsumoni të gatuar mirë, pasi temperatura e lartë e gatimit vret në mënyrë efektive mikrobet e dëmshme.
Një tjetër zakon dietik që ekspertja shmang janë sallatat e gatshme. Është zbuluar se marulja e ambalazhuar, për shembull, mund të përmbajë mikrobe që shkaktojnë helmim nga ushqimi, si E coli, salmonela dhe të tjera. Ekipi hulumtues zbuloi se këta patogjenë rriten më shumë se një mijë herë më mirë në lëngjet nga gjethet e sallatës, edhe nëse qesja është në frigorifer. Shqetësues është edhe fakti që të njëjtat mikrobe përdorin lëngjet e sallatës për t’u bërë më infektive, duke shkaktuar infeksione edhe më të rënda. Eksperti sqaron se shumica e sallatave të gatshme do të jenë të sigurta nëse ruhen në frigorifer, lahen mirë para konsumimit dhe konsumohen sa më shpejt pas blerjes. Është gjithashtu jashtëzakonisht e rëndësishme që ushqimet e ndjeshme të mbahen të ftohta dhe të mbuluara, pasi rritja e mikrobeve favorizohet kur ushqimi ekspozohet në një temperaturë prej 30℃ për më shumë se disa orë.
Gjithashtu, shmangni të ngrënit jashtë. Mjedisi i jashtëm rrit rrezikun e helmimit nga ushqimi. Në të njëjtën kohë, në mjedisin e jashtëm ka më shumë insekte, të cilat tërhiqen nga ushqimi dhe favorizojnë rritjen e mikrobeve, si E coli, salmonela dhe të tjera.
Ushqimi mund të jetë i ekspozuar ndaj insekteve, pluhurit dhe pranisë së një numri të madh njerëzish. Mikrobet janë edhe në ajër, i cili është i pasur me baktere, kërpudha dhe viruse. Ushqimet e ndjeshme nuk do të jenë të sigurta për t’u ngrënë pas dy orësh nëse nuk mbahen të mbuluara në frigorifer. Është mirë të dini se bakteret që shkaktojnë helmim nga ushqimi mund të rriten shpejt kur ushqimi mbahet nën 60℃.
