Ankthi intensiv dhe i përhapur, qoftë për shkak të një momenti të thjeshtë ankthi dhe mendimesh të çrregullimit obsesiv-kompulsiv (OCD) ose rezultat i një traume ose agorafobie, do ta “paralizojë” personin që e përjeton atë, një gjendje nga e cila sigurisht nuk do të dalë me frazat “qetësohu” dhe “mos mendo për këtë”, thekson në artikullin e tij në Psychology Today, këshilltari profesionist i shëndetit mendor për njëzet vjet, Anthony Smith.
Sipas tij, këshilla të tilla nga ata “jashtë kërcimit” mund të funksionojnë vetëm negativisht për personin me sulm ankthi. Ashtu si me përvojat e njerëzve në depresion, ata që vuajnë nga ankthi marrin këshilla me qëllime të mira, por të padobishme nga ata që nuk e njohin gjendjen nga brenda. Fatkeqësisht, këta të fundit duhet të presin efektin e kundërt, pasi tregojnë se thjesht nuk e kuptojnë se çfarë po kalon tjetri. Nga ana tjetër, personi në ankth që kërkon mbështetje ka të ngjarë të ndihet i tjetërsuar duke rezultuar në acarim ose më shumë ankth.
1. “Qetësohuni!”
Një këshillë për personin që përjeton situatën stresuese të padobishme, “sikur nuk mund ta kishte menduar vetë”, siç vëren me sarkazëm Z. Smith, i cili dallon në nxitje një humor autoritarizmi ose paternalizmi, “si vëzhguesi që nuk është të aftë për të menaxhuar praninë e të stresuarit, duke i dërguar atij mesazhin “Nuk mund të merrem me ty”.
Në vend të një sinjali empatik, këshilltari sugjeron një qasje që tregon se ju po përgjigjeni nga interesi në vend që të reagoni ndaj asaj që personi po përjeton në atë kohë. Një fillim i mirë do të ishte të deklaronit se po përpiqeni ta vendosni veten në vendin e tij sa më shumë që të jetë e mundur, dhe më pas të pyesni se si mund të jeni në gjendje të ndihmoni.
2. “Thjesht mos mendo për këtë”
“Imagjinoni që një këngë që ju e urreni është ngecur në kokën tuaj dhe i thoni vetes “thjesht mos mendo për të”. Nuk funksionoi, apo jo? Shembulli i thjeshtë dhe i drejtpërdrejtë i zotit Smith zbulon vështirësinë që kanë njerëzit e shqetësuar për të ndërhyrë në proceset e trurit që qëndrojnë në themel të ankthit të përhapur, si fobitë dhe katastrofikimet, modelet e zakonshme të mendimit te njerëzit me trauma të mëparshme.
Duke i thënë dikujt që thjesht të mos mendojë për stresin, i cili, si më parë, nëse do të ishte kaq i thjeshtë, do ta kishte zbatuar tashmë, gjithçka që arrini është t’i bëni të ndihen sikur kanë mbetur prapa dhe nuk mund ta bëjnë këtë “gjë të thjeshtë”, mund të zemërohet apo edhe të ndjejë se po zmadhon pa nevojë situata.
Kur ankthi ka pushtuar, provoni përsëri t’i afroheni personit, t’i kuptoni dhe kujtojini se ai ka fuqinë për ta kapërcyer atë. Nëse, për shembull, bashkëudhëtari juaj “dridhet” nga ideja e një avioni, por ju keni udhëtuar me ajër shumë herë, thjesht kujtojini atij me një ton të butë dhe empatik se të gjitha herët e tjera e ka trajtuar atë sikur të mos ishte asgjë e keqe. Ndoshta në këtë mënyrë ai tërheq mekanizmat mbrojtës ndaj frikës se avioni do të rrëzohet.
