Presidenti amerikan Joe Biden dhe homologu i tij rus Vladimir Putin kanë përfunduar samitin e tyre në Gjenevë, me zotin Biden që e cilësoi atë si “të mirë” dhe “pozitiv”.
Por ai më tej e përshkroi samitin me një ton realist, kur tha se disa muajt e ardhshëm do të shërbejnë si një “provë” nëse marrëdhëniet mes dy vendeve mund të përmirësohen.
“Unë nuk jam duke thënë se presidenti dhe unë ramë dakord se do t’i bëjmë këto gjëra dhe papritmas çdo gjë do të funksionojë,” tha presidenti Biden gjatë konferencës për shtyp pas takimit të tij më shumë se tre orë me Putinin. “Unë nuk po e them këtë”.
“Ajo që po them është se mendoj se ka një perspektivë të mirëfilltë për të përmirësuar ndjeshëm marrëdhëniet mes dy vendeve tona, pa hequr dorë nga asnjë gjë e vetme, e parimeve dhe vlerave tona,” tha presidenti Biden.
Në konferencën e tij për shtyp pas samitit, Putini, duke folur përmes një përkthyesi, gjithashtu e cilësoi takimin si “konstruktiv”. Ai tha se nuk kishte “armiqësi”, duke e quajtur udhëheqësin amerikan një “njeri konstruktiv, të ekuilibruar dhe me përvojë, dhe një politikan me përvojë”.
Pas samitit, Shtëpia e Bardhë dhe Kremlini lëshuan deklarata identike, duke theksuar se “edhe në periudha tensioni”, të dy vendet kanë demonstruar se janë në gjendje të bëjnë përparim në “qëllimet e përbashkëta për të siguruar parashikueshmëri në sferën strategjike, duke ulur rrezikun e konflikteve të armatosura dhe kërcënimit të luftës bërthamore”.
Të dy qeveritë thanë se do të fillojnë konsultimet mbi stabilitetin strategjik për të menaxhuar marrëdhëniet. Në konferencën e tij për shtyp, Putini vuri në dukje se si fuqi bërthamore, Shtetet e Bashkuara dhe Rusia kanë një përgjegjësi të veçantë për të mbajtur marrëdhënie mes tyre.
Pikat e Mprehta
Ndërsa të dy udhëheqësit vunë në dukje se bisedimet ishin produktive, duket qartë që ka përçarje.
Bideni tha se kishte mosmarrëveshje, por “nuk u bënë në një atmosferë hiperbolike”, duke shtuar se gjatë takimit nuk u bë asnjë kërcënim.
Mosmarrëveshjet përfshijnë çështjen e Ukrainës, sulmet kibernetike dhe të drejtat e njeriut.
“Theksova faktin se ne kemi aftësi të konsiderueshme kibernetike dhe ai e di këtë. Ai nuk e di saktësisht se çfarë aftësie, por ajo është domethënëse,” tha zoti Biden, duke theksuar se i tha Putinit se infrastruktura kritike e Shteteve të Bashkuara nuk duhet të “preket” nga sulmet kibernetike.
Presidenti Biden duket se sugjeroi se nëse Moska fillon një sulm të tillë, Shtetet e Bashkuara mund të hakmerren “përmes një rruge kibernetike”.
“E pashë në sy dhe i thashë: ‘Si do të ndiheshit nëse hakerat do të merrnin nën kontroll tubacionet tuaja të naftës?'” tha presidenti Biden.
Putini mohon akuzat e Shteteve të Bashkuara për ndërhyrje në zgjedhje dhe sulmet kibernetike, përfshirë sulmet me programe kompjuterike ndaj bizneseve amerikane për të cilat agjencitë e zbulimit amerikan kanë arritur në përfundimin se mund të vijnë nga territoret ruse.
Bideni tha gjithashtu se ai “ia bëri të qartë” Putinit se Shtetet e Bashkuara do të vazhdojnë të ngrejnë çështjen e të drejtave të njeriut.
“Të drejtat e njeriut do të jenë gjithmonë në tryezë,” tha presidenti Biden. Ai tha se përmendi çështje të tilla si ndalimin e udhëheqësit të opozitës ruse Alexey Navalny dhe Trevor Reed-it, një ish marins amerikan i burgosur në Rusi.
Putini qëndroi i vendosur për pozicionin e tij ndaj Navalny-t. “Ky njeri e dinte se po shkelte ligjin e Rusisë. Ai është dënuar dy herë, ”tha Putini, duke vazhduar zakonin e tij për të mos e përmendur me emër aktivistin e opozitës.
Duke përsëritur pretendimin zyrtar të Rusisë, Putini tha se Navalny shkeli kushtet e lirimit të përcaktuara vitin e kaluar duke shkuar jashtë vendit ndërsa ishte pa ndjenja pas një helmimi të dukshëm me agjentin nervor Novichok dhe duke mos njoftuar zyrtarët rusë siç kërkohej.
Presidenti Biden nënvizoi thirrjen për liri të shtypit. “Unë gjithashtu ngrita çështjen e Radios Evropa e Lirë / Radio Liria për të vepruar, dhe rëndësinë e një shtypi të lirë dhe lirinë e fjalës,” tha presidenti Biden duke iu referuar mediave të financuara nga Shtetet e Bashkuara që janë klasifikuar si “agjentë të huaj” nga qeveria ruse dhe akuzohen për shkelje të rregullave e që mund të dënohen me gjoba të rënda, madje edhe me burgim.
Një incident i fundit në të cilin një kompani ajrore komerciale u detyrua të ulej në Minsk, në mënyrë që autoritetet bjelloruse të mund të arrestonin një disident të shquar, gjithashtu u diskutua në takim, tha presidenti Biden, duke shtuar se Putini “nuk kishte kundërshtime me atë që ndodhi”.
“Ai thjesht tha se është një perspektivë e veprimeve që mund të ndërmerren,” tha presidenti Biden. Presidenti bjellorus Aleksandër Lukashenko mbështetet shumë tek Putini.
Sovraniteti i Ukrainës
Ukraina duket të jetë një çështje tjetër ku dy udhëheqësit nuk ranë dakord.
Bideni tha se ai i komunikoi Putinit “angazhimin e palëkundur ndaj sovranitetit dhe integritetit territorial të Ukrainës”.
“Ne ramë dakord të ndjekim diplomacinë, lidhur me Marrëveshjen e Minskut,” tha ai, duke iu referuar marrëveshjes së vitit 2014 për të ndalur luftën në rajonin Donbas të Ukrainës.
Para samitit, zyrtarët ukrainas minimizuan mundësinë e përfundimit të luftës në pjesën lindore të vendit, e cila po vazhdon për shtatë vjet mes separatistëve të mbështetur nga rusët dhe ushtrisë ukrainase.
“Ne ua kemi bërë të qartë partnerëve tanë se asnjë marrëveshje për Ukrainën e arritur pa Ukrainën nuk do të njihet nga ne,” tha Ministri i Jashtëm ukrainas Dmytro Kuleba.
Për çështjen e pranimit të Ukrainës në Organizatën e Traktatit të Atlantikut të Veriut, Putini dha një vlerësim të shkurtër. “Unë nuk mendoj se ka diçka për të diskutuar”, tha ai.
Kremlini ka deklaruar se hyrja e Ukrainës në NATO është një “vijë e kuqe” për Rusinë. I pyetur në fillim të kësaj jave nëse Ukraina duhet të pranohet në NATO, Bideni tha, “Kjo varet nëse ata i plotësojnë kriteret”, duke përfshirë pastrimin e korrupsionit.
Administrata njoftoi në fillim të këtij muaji se Bideni do të presë Presidentin ukrainas Volodymyr Zelenskiy në Shtëpinë e Bardhë gjatë kësaj vere. Bideni nuk e ka ftuar Putinin në Uashington.
Jo Luftë e Ftohtë
Bideni theksoi “gjëja e fundit që Putini kërkon tani është një Luftë e Ftohtë. Ai tha se ndërsa fundi i samitit nuk ishte një “moment afrimi”, nuk është në interesin e asnjërit vend të jetë në situatën “e një Lufte të re të Ftohtë”.
Bideni vazhdoi më tej të thoshte se ai mendon se Putini e kupton këtë, megjithëse kjo nuk nënkuptonte se ai është “i gatshëm të ulë armët”. Bideni vlerësoi se lideri rus është ende i shqetësuar se Shtetet e Bashkuara synojnë ta “rrëzojnë atë nga pushteti”.
Në një përpjekje për të ulur tensionet Putini tha se ai dhe Bideni ranë dakord të kthejnë ambasadorët e tyre në postet e tyre në të ardhmen. Ambasadori amerikan John Sullivan dhe ambasadori rus Anatoly Antonov lanë postet e tyre në fillim të këtij viti mes përkeqësimit të marrëdhënieve SHBA-Rusi. Ata të dy morën pjesë në diskutime të zgjeruara dypalëshe në samit.
Sipas një zyrtari të Shtëpisë së Bardhë, samiti përfundoi në orën 17:05 sipas orës lokale të mërkurën me mbledhjen bilaterale të zgjeruar midis dy delegacioneve. Ai takim nga pala amerikane përfshiu pesë zyrtarë të nivelit të lartë përveç presidentit Biden dhe Sekretarit të Shtetit Antony Blinken. Sesioni u përmbyll pas një takimi dypalësh të zgjeruar, sipas zyrtarit, jo dy siç ishte planifikuar më parë./VOA
