Shkencëtarët kanë gjetur për herë të parë mikroplastikë në borën e sapo rënë të Antarktidës.
Studiuesit nga Universiteti i Canterbury në Zelandën e Re mblodhën mostra nga 19 vende në Antarktidë dhe secila përmbante fragmente të vogla plastike.
Mikroplastikët rrjedhin nga erozioni i materialeve plastike dhe janë më të vogla se një kokërr orizi, ndonjëherë edhe të padukshme me sy të lirë.
Studiuesit gjetën mesatarisht 29 grimca për litër borë të shkrirë.
Ata identifikuan 13 lloje të ndryshme të plastikës dhe më i zakonshmi ishte polietilen tereftalati (PET), i përdorur kryesisht në shishe dhe veshje të pijeve joalkoolike. Kjo u gjet në 79% të mostrave.
Nga vjen plastika?
“Burimi më i mundshëm i këtyre mikroplastikave në ajër janë stacionet kërkimore shkencore lokale,” shkroi studiuesi Alex Aves në revistën “Cryosphere”.
“Megjithatë, modelimi tregon se origjina e tyre mund të ketë qenë deri në 6,000 km (3,700 milje) larg.”
Studimet e mëparshme kanë gjetur ndotje mikroplastike në akullin e detit Antarktik dhe në ujërat sipërfaqësore, por ky është rasti i parë i raportuar në borë të freskët.
Një studim i madh i botuar në Proceedings of the National Academy of Sciences vitin e kaluar tha se mikroplastika po qarkullon në të gjithë globin, shpesh të transportuara nga pluhurat, era dhe rrymat e oqeanit.
Në vitin 2020, studiuesit gjetën mikroplastikë pranë majës së malit Everest. Ato janë gjetur edhe në oqeane të thella.
Pse zbulimi i ri është shqetësues?
Kjo formë e ndotjes mund të ketë efekte lokale dhe më të gjera.
“Mikroplastikët mund të kenë substanca të dëmshme të ngjitura në sipërfaqet e tyre si metalet e rënda, algat”, thotë Laura Revell, profesoreshë e asociuar në Universitetin Canterbury, e cila gjithashtu ishte e përfshirë në hulumtim.
“Kështu që ata mund të ofrojnë një mënyrë në të cilën speciet e dëmshme mund të hyjnë në disa zona të largëta dhe të ndjeshme, që përndryshe nuk do të arrinin atje.”
Ekspertët thonë gjithashtu se njerëzit thithin dhe gëlltisin mikroplastikë nëpërmjet ajrit, ujit dhe ushqimit.
Nuk janë bërë shumë kërkime mbi ndikimin e tyre në shëndetin e njeriut, por një studim nga Shkolla Mjekësore Hull York dhe Universiteti i Hull vitin e kaluar zbuloi se nivelet e larta të mikroplastikës së gëlltitur në trupin e njeriut kanë potencialin të shkaktojnë efekte të dëmshme, duke përfshirë vdekje tw qelizave dhe reaksione alergjike.
Mikroplastika gjithashtu mund të rrisë ndikimin e ngrohjes globale.
Fushat e borës, mbulesat e akullit dhe akullnajat në mbarë botën tashmë po shkrihen shpejt dhe shkencëtarët thonë se mikroplastika me ngjyrë të errët të depozituar në këto vende mund t’i përkeqësojë gjërat duke thithur dritën e diellit dhe duke rritur ngrohjen lokale.
Paketat e pastra të borës, fushat e akullit dhe akullnajat mund të reflektojnë shumë nga rrezet e diellit, por grimca të tjera ndotëse si karboni i zi janë gjetur gjithashtu në fushat e akullit dhe akullnajat e Himalajeve, dhe shkencëtarët thonë se ato përshpejtojnë shkrirjen atje.
Akullnajat me shkrirje të shpejtë në vargmalet malore në pjesë të ndryshme të botës po bëhen gjithnjë e më të rrezikshme, duke çuar në rrëshqitje të dheut dhe ortekë dhe duke bërë që liqenet akullnajore të shpërthejnë brigjet e tyre.
Hollimi i shpejtë dhe tërheqja e akullnajave përbën gjithashtu një kërcënim për furnizimet me ujë dhe bujqësinë në rajonet malore në mbarë botën./albeu.com
