Në përgjithësi, zhvillimi njerëzor është një proces kompleks që ndikohet nga faktorë të ndryshëm, si gjenetika, ushqimi, hormonet dhe kushtet mjedisore. Gjatë fëmijërisë dhe adoleshencës, ne përjetojmë rritje të shpejtë ndërsa trupat tanë rriten dhe maturohen, sipas Better Health Channel. Kjo rritje nxitet nga prodhimi i hormonit të rritjes, i cili stimulon rritjen e kockave dhe muskujve.
Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC) raportojnë se gjatësia mesatare e vajzave në Shtetet e Bashkuara të moshës 20 vjeç është 1.62 metra, ndërsa gjatësia mesatare për burrat në Shtetet e Bashkuara të moshës 20 vjeç e lart është rreth 1.75 metra.
Por le të themi se jeni të shqetësuar për gjatësinë tuaj ose gjatësinë e fëmijës suaj. Në këtë rast, është gjithmonë mirë të mbani mend se koha kur ndalojmë së rrituri mund të varet nga disa faktorë.
Në cilën moshë ndalojmë së rrituri?
Në përgjithësi, shumica e njerëzve ndalojnë së rrituri në kohën kur arrijnë adoleshencën e vonë ose në fillim të të njëzetat, me moshën mesatare rreth 18 për vajzat dhe 20 për djemtë. Djemtë zakonisht përjetojnë një rritje të shpejtë gjatë pubertetit, zakonisht midis moshës 12 dhe 15 vjeç, raporton Healthline. Gjatë kësaj kohe, djemtë mund të rriten disa centimetra çdo vit, me rritjen më të shpejtë që ndodh rreth moshës 13,5 vjeç, shpjegon manuali MSD.
Megjithatë, ritmet e rritjes mund të ndryshojnë shumë gjatë pubertetit dhe disa djem rritja fizike e të cilëve vonohet mund të vazhdojnë të rriten më ngadalë derisa të arrijnë lartësinë normale, tha burimi. Vajzat zakonisht përjetojnë një rritje të shpejtë gjatë pubertetit, shpesh midis moshës 9.5 dhe 13.5 vjeç dhe rriten rreth 9 centimetra gjatë vitit të tyre të rritjes maksimale. Pasi pllakat e rritjes në kocka bashkohen, rritja ndalon plotësisht. Kjo zakonisht ndodh rreth moshës 15 deri në 17 vjeç për djemtë dhe 13 deri në 15 vjeç për vajzat, sipas Nemours Kids Health. Megjithatë, kjo mund të ndryshojë në varësi të faktorëve individualë.
Faktorët që ndikojnë në gjatësinë tonë
Gjenetika është një nga faktorët më të rëndësishëm që ndikon në gjatësinë tonë. Gjatësia jonë përcaktohet kryesisht nga gjenet që trashëgojmë nga prindërit tanë, raporton Healthline. Dhe ndërsa gjenetika është një faktor i rëndësishëm, megjithatë nuk është i vetmi.
Hormonet e rritjes – të cilat trupi i prodhon kur flini – luajnë gjithashtu një rol të rëndësishëm në përcaktimin e gjatësisë sonë. Megjithatë, rritja ndikohet edhe nga ushqimi. Marrja e duhur e lëndëve ushqyese thelbësore, si proteina dhe vitamina D, është jetike për të mbështetur rritjen e shëndetshme. Mangësitë ushqyese mund të çojnë në ngecje të rritjes ose çrregullime të tjera të lidhura me rritjen. Përveç kësaj, faktorët mjedisorë si ekspozimi ndaj sëmundjeve dhe kushtet e jetesës mund të ndikojnë gjithashtu në rritjen dhe zhvillimin, siç shpjegon Medical News Today.
Në përgjithësi, ndërkohë që ne nuk mund ta ndryshojmë gjenetikën tonë, ne mund të mbështesim zhvillimin e shëndetshëm duke mbajtur një mënyrë jetese të shëndetshme, duke marrë ushqim adekuat dhe duke kërkuar kujdes mjekësor nëse është e nevojshme.
