Komisari i BE-së Oliver Varhelyi të hënën (09.10.2023) deklaroi, që të ndërpriten menjëherë të gjitha pagesat për programet e ndihmës së zhvillimit të Bashkimit Europian për territoret palestineze. Kjo deklaratë ishte disi e nxituar. Në mbrëmje i ngarkuari i BE-së për Politikën e Jashtme, Josep Borrell, e ndryshoi kursin. Projektet e ndihmës së zhvillimit fillimisht do të rishqyrtohen. Tani për tani gjithësesi nuk ka ndonjë pagesë të hapur duhet lëvruar, njoftoi Komisiioni i BE-së, për ta relativizuar paksa deklaratën jo fort të përshtatshme. Një bllokim i mundshëm i ndihmave mund të prekë shumën e gati 700 milionë eurove për projektet e infrastrukturës dhe zhvillimit si dhe ndërtimin e një administrate dhe bujqësie efikase. Në një lajm të postuar në shërbimin X Varhelyi shkruante, se përmasat e terrorit dhe brutaliteti ndaj Izraelit shënojnë një pikëkthese. Deri tani BE ka qenë donatori më i madh Organizatën ë Ndihmës të OKB.së për refugjatët palestienzë (UNRWA). I ngarkuari i BE-së për Politikën e Jashtme Borrell po ashtu shkruan në X, se një ndërprerje e menjëhershme e ndihmës së zhvillimit, pra “ndërshkimi i popullit palestinez, do të dëmtonte interesat e BE-së në Lindjen e Mesme dhe vetëm sa do t’i inkurajonte edhe më tej terroristët.”
Edhe më tej ndihma për njerëzit në nevojë në Rripin e Gazës
Nga bllokimi i Komisionit të BE-së nuk preken ndihmat thjeshtë humanitare për palestinezët në Rripin e Gazës dhe në Jordanin Perëndimor, i pushtuar nga Izraeli. Kështu shkruan gjithashtu në platformën X komisari i BE-së, Janez Lenarcic, i cili është përgjegjës për Ndihmën ndaj Katastrofave. Për ndihmat humanitare sivjet janë parashikuar nga buxheti i BE-së të paktën 200 milionë euro. Prej dekadash BE paguan ndihma sociale, ushqime dhe programe edukimi e shërbime mjekësore për palestinezët në nevojë.
Sipas vlerësimeve të OKB-së ndërkohë janë rreth 1,5 nga 2,1 milionë banorë të Rripit të Gazës të varur prej ndihmave humanitare. Rripi i Gazës, që është pothuajse i rrethuar prej Izraelit dhe Egjiptit, nuk ka vende pune dhe asnjë një ekonomi funksionuese. Shumica e banorëve jetojnë në varfëri. Qëkurse nga viti 1993 “përfaqësuesit e Izraelit dhe të palestinezëve negociojnë për një zgjidhje me dy shtete”, BE sipas Komisionit të BE-së ka lëvruar gjithsej 8,5 miliardë euri në Jordanin Perëndimor dhe në Rripin e Gazës. Që nga viti 2007 nuk ka pasur më kontakte direkte me administratën e Rripit të Gazës, që kontrollohet nga Hamasi. Hamasi, që nuk e pranon të drejtën e ekzistencës së Izraelit, konsiderohet nga BE si organiaztë terroriste.
Jo pagesa direkte adiministratës së Hamasit
Në Izrael dhe në Europë vazhdimisht kanë hasur në kritika ndihmat e BE-së duke u konsideruar si financim indirekt i Hamasit. Kontrolli Financiar i BE-së që në vitin 2007 ka kritikuar, që BE bashkëfinancon edhe nëpunës fiktivë në aparatin e fryrë të administratës autonome në Jordanin Perëndimor. Që nga ajo kohë BE i kontrollon më rreptë pagesat dhe i hedh poshtë sot këto kritika, se paratë e ndihmave nuk kalojnë përmes Hamasit, por përmes organizatave joqeveritare lokale dhe ndërkombëtare si Gjysmë Hëna e Kuqe.
Gjermania ndërpret ndihmën e zhvillimit
Popullsia në Rripin e Gazës nuk mbështetet vetëm nga buxheti i përbashkët i BE-së, por edhe nga projektet bilaterale përmes ndihmave nga shtetet e veçanta anëtare. Ministrja gjermane e Bashkëpunimit Ekonomik dhe Zhvillimit Svenja Schulze deklaroi, se do të ngrijnë menjëherë pagesat prej 250 milionë eurove të ndihmës gjermane. Schulze tha në Berlin, se i është kushtuar vëmendje e posaçme, që pagesat e ndihmave t’i shërbejnë paqes dhe të mos bienn ë duart e terroristëve. Megjithatë sulmet e Hamasit ndaj Izraelit “shënojnë një pikëkthesë të tmerrshme”, gjë që bën të nevojshme rishqyrtimin e të gjithë angazhimit në territoret palestineze. Edhe Austria deklaroi, se do të ndërpresë ndihmën për palestinezët.
Ministrat e Jashtëm të BE-së janë duke u konsultuar për hapat e mëtejshëm. Sfondi i këtyre konsultimeve ka të bëjë me faktin, se ka pasur ankesa nga disa Ministri të Jashtme ndër 27 vende anëtare ndaj qendrimit të Komisionit të BE-së për mundësinë e ndërprerjes së ndihmave. Të martën ministrat e jashtëm do të takohen në një mbledhje të jashtëzakonshme në Muskat në Oman, ku ndërkohë po zhvillohet një konferencë bashkëpunimi me shtete e Gjirit Persik. Këtu do të vendoset për të ardhmen e ndihmave financiare ndaj autoriteteteve dhe organizatave të autonomisë në RRipin e Gazës. Shtetet të veçanta si Irlanda, Luksemburgu apo Spanja e kanë kritikuar deklaratën e nxituar të komisarit Varheyli. Vendimi duhet të merret me shumicë nga vendet anëtare. BE edhe në të kaluarën në raste të sulmeve terroriste apo me raketa të Hamasit ndaj Izraelit i ka ndërprerë ndihmat përkohësisht. Në pranverë pati debat lidhur me librat shkollorë palestinezë, që u financuan me para nga BE. Në këto libra glorifiokohet sulmi terrorist i atentatorëve palestinezë ndaj ekipit izraelit në Lojërat Olimpike më 1972 në Mynih.
Komisioni i Jashtëm i Parlamentit Europian gjithashtu të martën (10.10.2023) do të konsultohet për gjendjen në Izrael dhe në territoret palestineze. Eurodeputeti kristiandemokrat Niclas Herbst e konsideron të drejtë vendimin për ndërprerjen e ndihmave: “Eshtë e padiskutueshme, që Komisioni i BE-së pas sulmit të tmerrshëm të Hamasit ndaj Izraelit nuk mund të vazhdojë si deri më sot. Paratë e BE-së nuk duhet të derdhen në duart e terroristëve. Ndaj është e drejtë, që të gjitha projektet të rishqyrtohen.” Por sidoqoftë Komisioni i BE-së e kundërshton energjekisht kritikën, se paratë mund të kenë devijuar në duart e terroristëve.
Lidhja europiane e taksapaguesve, një organizatë lobiiste, në të kudnërt tërheq vëmendjen për mundësinë e devijimit të ndihmave në drejtimin e gabuar: “Më e keqja është, që nuk ka transparencë për përdorimin e parave. Nëse nuk mund të vendoset ky kontroll, atëherë duhen ndërprerë ndihmat menjëherë”, tha presidenti i lidhjes europiane të taksapaguesve, Michael Jäger, në një intervistë për gazetën Bild në shtator.
