Çmimet e gazit europian kanë pësuar një rritje me 20% dy ditët e fundit pasi Rusia thelloi shkurtimet e furnizimit në kontinent në përpjekjen e fundit të Moskës për të ushtruar presion me furnizimet me energji.
Kontratat e të ardhmes për dorëzim muajt në vijim u barazuan me kontratat referencë, (çmimi standard europian i shitjes me shumicë të gazit), dhe u rritën rreth 10 % në 195 euro për megavat për orë, niveli më i lartë që nga fillimi i marsit. Kjo rritje erdhi një ditë pasi Rusia paralajmëroi pakësimin e furnizimit në tubacionin më të madh të rezervave të rajonit. Çmimet janë mëse pesë herë më të larta se një vit më parë.
Grupi energjetik i mbështetur nga shteti rus Gazprom njoftoi të hënën se flukset në tubacionin Nord Stream 1 (NS1) do të bien në 33 milionë metra kub nga e mërkura për shkak të problemeve të mirëmbajtjes së turbinave. Kjo përbën një të pestën e kapacitetit të tubacionit dhe gjysmën e niveleve aktuale.
“Të gjithë në treg prisnin që vëllimet ruse të binin,” tha James Huckstepp, menaxher i analitikës së gazit Emea në S&P Global Commodity Insights,. “Por tregu nuk priste që flukset të binin kaq shpejt.”
Rritja e çmimit të gazit erdhi pasi ministrat e BE-së arritën një “marrëveshje të zbutur” të martën për të reduktuar konsumin e gazit me 15 % gjatë dimrit me përjashtime për disa shtete anëtare që janë më pak të varura nga gazi rus.
Çmimet më të larta të gazit tregojnë presionin në rritje ndaj Europës për të kërkuar furnizime alternative për të mbajtur shtëpitë të ngrohta dhe industrinë të prodhojë gjatë dimrit të ardhshëm.
Në rast të dështimit të kësaj, politikanët po paralajmërojnë se gazi do të duhet të racionohet për bizneset, fabrikat dhe madje edhe familjet.
Në një shenjë të shqetësimeve se si çmimet e larta të gazit do të ndikojnë në ekonominë e eurozonës, euro ra 0.7 %të martën në 1.015 dollarë.
NS1 rifilloi furnizimin e gazit në Evropë javën e kaluar me 40 % të kapacitetit pas kthimit nga mirëmbajtja e planifikuar. Por presidenti rus Vladimir Putin paralajmëroi se furnizimet do të bien të mërkurën sepse sanksionet po shkaktonin probleme për turbinat që duhej t’i nënshtroheshin mirëmbajtjes.
Politikanët evropianë i kanë denoncuar lëvizjet e Kremlinit si “armatim” të furnizimeve me gaz në kontinent. Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy shtoi kritikat të hënën vonë, duke akuzuar Moskën për “shantazh me gaz” kundër Europës.
Moska u përpoq të martën të siguronte europianët dhe fajësoi sanksionet për rënien e flukseve, por kjo solli pak qetësi në tregun e gazit. Zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov u tha gazetarëve se një turbinë kyçe për NS1 është në rrugë e sipër pas mirëmbajtjes dhe pritej të instalohej “sa më shpejt të jetë e mundur “.
Por ai shtoi: “Situata është e komplikuar nga kufizimet dhe sanksionet që janë vendosur ndaj vendit tonë”.
Çmimet europiane të gazit u rritën mbi 200 euro për megavat orë në ditët e para të pushtimit rus të Ukrainës. Çmimet u ulën disi në javët më pas, por ato janë rimëkëmbur që nga qershori pasi Kremlini tregoi gatishmërinë e tij për ta lënë Europën pa gaz.
Toby Copson, partner menaxhues në Trident Markets, një kompani tregtare gazi, tha se çmimet e gazit në nivel global ka të ngjarë të ndjejnë presion edhe më të lartë kur Kina hyri në treg për të blerë furnizime të gazit për dimër.
“Janë të gjitha shenjat për një krizë në të gjithë bordin,” tha ai. “Nuk ka furnizim të mjaftueshëm, ata nuk kanë mbledhur mjaftueshëm në magazina dhe Europa ndodhet në një situatë katastrofike. /FT-Monitor
