Viti 2020 ishte më i vështiri në historinë e tranzicionit që pas krizës së piramidave të ‘97-s.
Për muaj me radhë aktiviteti ekonomik u paralizua, shumë individë mbetën të papunë, bizneseve u ranë shitjet, teksa shumë persona u përballën me kostot e lartë të kurimit dhe fatkeqësisht humbjet e jetëve ishin të larta.
INSTAT ka publikuar vlerësimet gjysmëfinale të prodhimit të Brendshëm Bruto (PBB) për vitin 2020, të cilat tregojnë qartë pasojat që dha pandemia në ekonominë e vendit.
Sipas INSTAT, të ardhurat kombëtare bruto në vitin 2020 ishin rreth 1.62 trilionë lekë (rreth 13.3 miliardë euro), nga 1.67 trilionë lekë vitin e mëparshëm. Në vlerë, të ardhurat kombëtare bruto janë tkurrur me 53 miliardë lekë, ose 431 milionë euro që janë “fshirë” nga pandemia. Humbjet llogariten edhe më të larta, pasi nëse do të ishte një vit normal, ekonomia do të rritej mesatarisht me rreth 3%.
Të ardhurat për frymë zbritën në 579 mijë lekë, me një reduktim prej 2.3%. Çdo individ kishte 14 mijë lekë më pak të ardhura në vit, si rrjedhojë e pasojave të pandemisë.
Ekonomia në 2020-n ra më pak sesa u vlerësua fillimisht
INSTAT në vlerësimet gjysmëfinale 2020 gjeti se në vitin 2020 ekonomia shqiptare shënoi një rritje në terma realë (në volum) prej -3,48%, krahasuar me vitin 2019, pas një rritje prej +2,09% në vitin 2019 krahasuar me vitin 2018 .
Rënia është më e ulët sesa vlerësimi fillestar prej -3.96%.
Sipas të dhënave me baza vjetore, PBB me çmime korente në vitin 2020 u vlerësua 1,644,077 milion lekë (13,3 miliardë Euro) dhe 1,691,903 milion lekë (13,8 miliardë Euro) për vitin 2019. PBB për frymë në vitin 2020 arriti 579 mijë lekë (ose 4,681 €) nga 593 mijë lekë (ose 4,818 €) që ishte në vitin 2019.
Përsa i përket strukturës së PBB-së sipas aktiviteteve ekonomike, peshën më të madhe në ekonomi për vitin 2020 vazhdojnë ta zënë Shërbimet gjithsej me 48,39%, duke shënuar një ulje në terma realë me -4,13%.
Industria dhe Ndërtimi përbëjnë 20,01% të PBB-së, të cilat në terma realë shënuan përkatësisht: Industria ulje me -9,48% dhe Ndërtimi rritje me +1,81%. Bujqësia, gjuetia, pyjet dhe peshkimi përbëjnë 19,3 % të PBB dhe janë rritur me 1,35% në terma realë.
Rimëkëmbja ishte e shpejtë në 2021
Ekonomia vendase ka shënuar një rritje të fortë në vitin 2021, duke e marrë veten pas tkurrjes që shënoi në 2020-n, si rrjedhojë e pasojave të pandemisë së Covid-19.
Sipas INSTAT, Prodhimi i Brendshëm Bruto (PBB) u rrit me 8.54%, në 2021, që është niveli më i lartë që nga viti 2001. Gjithsesi, kjo rritje e lartë lidhet me bazën e ulët të 2020-s, kur ekonomia u tkurr me -3.96%, e ndikuar kryesisht nga sektorët e industrisë dhe transporti, akomodimi e shërbimi ushqimor, të cilat panë dhe rënien më të fortë si rrjedhojë e kufizimeve lokale e ndërkombëtare për të frenuar pandemisë.
Shumë sektorë kanë shënuar rritje të fortë dy shifrore në vitin 2021. Me vlerësimin e tremujorit të katërt, INSTAT jep një vlerësim paraprak të PBB-së për vitin 2021, i cili mbështetur në vlerësimet tremujore, shënoi një rritje prej 8,54 %, krahasuar me vitin 2020.
Sipas INSTAT, rritja u ndikua nga të gjithë sektorët, por më e fortë ishte në “Tregti, Transport, Akomodim dhe Shërbim ushqimor”, dhe “Industria përpunuese, nxjerrëse dhe energjia”, të cilat ranë më shumë në vitin pandemik. Lulëzimi i ndërtimit ka vijuar, ndërsa sektori me ecuri më të dobët ishte bujqësia.
Ulet parashikimi për rritjen në 2022, nga pasojat e luftës
Kur u duk se më të keqen e kishim hedhur pas, sulmi i Rusisë ndaj Ukrainës ka shkaktuar sërish trazira në tregjet globale, duke mos lënë pa prekur edhe Shqipërinë.
Banka Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) ka rishikuar me ulje pritshmërinë për rritjen ekonomike të Shqipërisë për vitin 2022, si rrjedhojë e pasojave që do të japë në prodhimin e brendshëm bruto sulmi i Rusisë ndaj Ukrainës.
Sipas BERZH, ekonomia e Shqipërisë pritet të zgjerohet me 3.3% në vitin 2022, duke u ulur me 0.4 pikë përqindje, në krahasim me projeksionin e muajit nëntor.
BERZH është institucioni i parë që rishikon me ulje rritjen ekonomike të vendit, në një sinjal që pasojat e krizës globale të shkaktuara nga lufta do të ndihen gjatë në vend./Monitor
