Presidenti rus Vladimir Putin dhe homologu i tij iranian, Masoud Pezeshkian, nënshkruan të premten një marrëveshje të gjerë bashkëpunimi, ndërsa vendet e tyre po thellojnë partneritetin përballë sanksioneve perëndimore.
Zyrtarët rusë dhe iranianë thonë se “traktati gjithëpërfshirës i partneritetit strategjik” mbulon të gjitha fushat – që nga tregtia e deri tek bashkëpunimi ushtarak, shkenca, arsimi dhe kultura.
Presidenti Putin e lavdëroi marrëveshjen si “një arritje të vërtetë, që krijon kushtet për zhvillimin e qëndrueshëm dhe të vazhdueshëm të Rusisë, Iranit dhe gjithë rajonit”.
Ai tha se niveli aktual i tregtisë dhe bashkëpunimit ekonomik është ende i pamjaftueshëm dhe shprehu shpresën se traktati i ri do të ndihmojë për të eliminuar pengesat burokratike dhe për t’i zgjeruar marrëdhëniet. Udhëheqësi rus shtoi më vonë se dy vendet po përpiqen të zgjidhin pengesat teknike, për të përparuar me projektet e planifikuara për të dërguar drejt Iranit gazin natyror rus dhe për të krijuar korridore transporti drejt porteve iraniane në Gjirin Persik.
Presidenti iranian Pezeshkian tha se projektet janë të realizueshme dhe shtoi se ekspertët po punojnë për të zgjidhur pengesat e mbetura.
“Po përjetojmë një kapitull të ri të marrëdhënieve strategjike”, tha presidenti iranian, duke shtuar se dy vendet pritet t’i zgjerojnë marrëdhëniet tregtare dhe të rrisin edhe “nivelin e bashkëpunimit për sigurinë”.
Vizita e tij në Rusi u bë pak përpara inaugurimit të hënën në Shtetet e Bashkuara të Presidentit të zgjedhur Donald Trump, i cili është zotuar të ndërmjetësojë për paqen në Ukrainë dhe për të mbajtur një qëndrim më të ashpër ndaj Iranit, që po përballet me probleme ekonomike në rritje dhe sfida të tjera, përfshirë humbje në sferën e influencës në mbarë Lindjen e Mesme.
Zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov hodhi poshtë ndonjë lidhje të mundshme me inaugurimin e Presidentit Trump, duke thënë se nënshkrimi ishte planifikuar shumë kohë më parë.
Nënshkrimi i traktatit me Iranin pason paktin e vitit të kaluar me Korenë e Veriut, vende të identifikuara dikur nga ish-Presidenti George W. Bush, së bashku me Irakun, si “boshti i së keqes”.
Lidhjet e Rusisë me Iranin janë bërë më të afërta pasi Presidenti rus Putin dërgoi forcat ushtarake në Ukrainë në shkurt të vitit 2022. Ukraina dhe Perëndimi e kanë akuzuar Teheranin se i ka ofruar Moskës qindra dronë për t’u përdorur në sulmet ndaj Ukrainës, gjë që Moska dhe Teherani e kanë mohuar.
Vitin e kaluar, Irani iu bashkua bllokut BRICS të vendeve me ekonomi në zhvillim dhe Presidenti iranian Pezeshkian mori pjesë në takimin e nivelit të lartë, që u organizua nga Rusia, në Kazan.
Rusia dhe Irani, vende me marrëdhënie të trazuara në të kaluarën, zhvilluan lidhje më të ngrohta pas rënies së Bashkimit Sovjetik në vitin 1991. Rusia u bë një partnere kryesore në tregti dhe për furnizimin e armëve dhe teknologjisë për Iranin, që është përballur me sanksione të rënda ndërkombëtare.
Rusia ndërtoi centralin e parë bërthamor të Iranit, që filloi funksionimin në vitin 2013 dhe po ndërton atje dy reaktorë të tjerë bërthamorë.
Rusia ishte pjesë e marrëveshjes së vitit 2015 midis Iranit dhe gjashtë fuqive bërthamore, që ofronte lehtësim të sanksioneve për Teheranin në këmbim të frenimit të programit të tij bërthamor dhe Kremlini ofroi mbështetje politike për Iranin kur Shtetet e Bashkuara u tërhoqën në mënyrë të njëanshme nga marrëveshja gjatë mandatit të parë të Presidentit Trump.
Rusia dhe Irani gjithashtu bashkuan përpjekjet e tyre për të mbështetur qeverinë e Bashar Asadit gjatë luftës civile të Sirisë, por nuk arritën të parandalonin rënien e tij muajin e kaluar pas një ofensive të befasishme nga forcat opozitare. Zoti Assad dhe familja e tij u larguan drejt Rusisë.
Largimi i tij nga pushteti i dha një tjetër goditje në të gjithë rajonin “Boshtit të Rezistencës”, siç e përshkruan Teherani, që ishte dëmtuar tashmë nga ofensivat e Izraelit kundër dy grupeve militante të mbështetur nga Irani – Hamasit në Gazë dhe Hezbollahut në Liban. Në dy raste, Izraeli madje sulmoi drejtpërdrejt Iranin.
Teherani ka nevojë gjithnjë e më shumë për ndihmën e Moskës, pasi përballet me probleme ekonomike dhe humbje në të gjithë sferën e tij të influencës në Lindjen e Mesme. Problemet mund të thellohen pasi zoti Trump të rikthehet në Shtëpinë e Bardhë me politikën e tij të “trysnisë maksimal” ndaj Iranit.
Në veçanti, Irani dëshiron nga Rusia armë të sofistikuara, si sisteme të mbrojtjes ajrore me rreze të gjatë dhe avionë luftarakë për të ndihmuar në shmangien e sulmeve të mundshme nga Izraeli./VOA
