Nga World Crunch
Pretendimi i kohëve të fundit nga Kim Jong Un se Koreja e Veriut planifikon të prodhojë armët më të fuqishme bërthamore në botë, mund të ketë qenë më shumë e guximshme sesa një kërcënim i besueshëm.
Por kjo nuk do të thotë se duhet të injorohet. Supozimi më i mirë është se Koreja e Veriut tani ka mjete të mjaftueshme për të ndërtuar 45 deri në 55 armë bërthamore, tre dekada pas fillimit të programit të saj. Kokat bërthamore kryesisht do të kishin rendiment prej rreth 10 deri në 20 kiloton, të ngjashme me bombën 15 kiloton që shkatërroi Hiroshimën në 1945.
Por Koreja e Veriut ka kapacitetin për të prodhuar pajisje dhjetë herë më të mëdha.
Një histori dështimi
Le të rikthemi pas në vitin 1991 dhe në fundin e Luftës së Ftohtë. Si pjesë e përpjekjeve të saj, për të formuar një traktat të qëndrueshëm të kontrollit të armëve me Bashkimin Sovjetik, Shtetet e Bashkuara hoqën të gjitha armët bërthamore nga Koreja e Jugut.
Kjo dukej e arsyeshme në atë kohë, veçanërisht pasi Koreja e Veriut ishte zotuar të respektonte Traktatin për Mospërhapjen e Armëve Bërthamore ( NPT ) në 1985.
Kjo i detyron shtetet anëtare të kontrollojnë dhe reduktojnë armët. Që nga viti 1993, Koreja e Veriut vazhdoi të mashtrojë çdo president të SHBA-së dhe shumicën e komunitetit ndërkombëtar për 30 vitet e ardhshme, duke u larguar nga NPT në 2003 dhe duke shënuar shpërthimin e saj më të madh bërthamor në 2006.
Kjo dëmtoi aq shumë ekuilibrin global të fuqisë, saqë të gjithë anëtarët e Këshillit të Sigurimit të OKB-së ranë dakord që Koreja e Veriut duhej të ndalonte zhvillimin e kokave bërthamore dhe sistemeve përkatëse të lëshimit të raketave.
Ata kanë miratuar 9 paketa sanksionesh që nga viti 2006 por pa dobi. Ish-presidenti i SHBA-së Donald Trump ishte i fundit që u përpoq, i ciliu zotua t’i jepte fund stërvitjeve të përbashkëta ushtarake në jug.
Ndikimi i Rusisë dhe Kinës
Deri në fund të kësaj dekade, Koreja e Veriut mund të ketë 200 pajisje. Kjo do të ishte ende shumë më pak se ato të grumbulluara nga SHBA dhe Rusia, të cilat zotërojnë 90% të të gjitha armëve bërthamore.
Zgjidhja ideale do të ishte që Koreja e Veriut të nënshkruajë Traktatin për Ndalimin e Armëve Bërthamore në 2017 por ne duhet të jemi realistë. Lufta në Ukrainë ka ndryshuar gjithçka, mësimi kryesor i saj me sa duket është se armët e shkatërrimit në masë janë ende të dobishme strategjikisht.
Në të vërtetë, ukrainasit po paguajnë një çmim për të hequr dorë nga rezervat e tyre bërthamore në vitin 1994. Edhe nëse sanksionet shtesë mund të funksionojnë, Rusia dhe Kina kanë vënë veton kohët e fundit ndaj një përpjekjeje për të vendosur sanksione më të ashpra ndaj Koresë së Veriut për testimin e raketave.
Për të nënvizuar qëndrimin e tyre, ata së fundmi kryen edhe stërvitje ushtarake brenda zonës së mbrojtjes ajrore të Koresë së Jugut.
Një garë armësh
E gjithë kjo ngre një pyetje kritike: a duhet të hiqen sanksionet ekzistuese dhe joefektive në një përpjekje për të përmirësuar marrëdhëniet me Korenë e Veriut dhe për të gjetur një zgjidhje?
SHBA hoqën sanksionet kundër Indisë dhe Pakistanit në vitin 1999, pavarësisht se të dyja nuk e kishin pranuar kurrë NPT-në. Por që një strategji e tillë të funksionojë, Koreja e Veriut, India, Pakistani dhe Izraeli do të duhet të nënshkruajnë Traktatin për Mospërhapjen e armëve bërthamore dhe të gjithave protokolleve të lidhura me të.
Historia sugjeron se ky nuk është një opsion i besueshëm. Ka më shumë gjasa të ndodhë një garë e armëve bërthamore.
Koreja e Jugut, Japonia dhe ndoshta edhe Tajvani ka të ngjarë të ndjekin shembullin, veçanërisht nëse ata mendojnë se SHBA-ja nuk do t’i mbrojë ato pas zgjedhjeve të ardhshme presidenciale.
Asnjë nga këto nuk e bën botën më të sigurt.
/albeu.com
