Provokatori: identikit psikologjik
Ai di të nxjerrë në pah më të keqen te njerëzit me të cilët ka lidhje, di t’i zemërojë dhe i irriton si askush tjetër, arrin të krijojë debate dhe zënka nga hiçi, është i pandalshëm për t’i bërë ata të ndihen keq, të çorientuar dhe në siklet. Eshtë provokatori: një person i zakonshëm, i cili megjithatë në disa momente përdor një metodë komunikimi që synon të godasë bashkëbiseduesin shpejt, për të parë nëse dhe si reagon.
Zakonisht provokatori e bën këtë në mënyrë të vetëdijshme dhe në të njëjtën kohë automatike, d.m.th ka kohë që ka identifikuar një “vlerë të shtuar” në provokim, një mjet për të afirmuar veten. Ndonjëherë, më rrallë, provokatori nuk e vëren: fjalët i dalin nga goja sikur të udhëhiqen nga qëllime të pavetëdijshme. Në çdo rast, e gjithë kjo ka sukses në një mënyrë mjeshtërore, ndonjëherë duke arritur të nxjerrë jashtë vetes njerëz me vetëkontroll të jashtëzakonshëm dhe vetëvlerësim të shkëlqyer.
Mbrojtja nga provokatorët: çfarë duhet të dini
Provokatori mund të veprojë në tri mënyra: 1) të kushtëzojë; 2) huton; 3) ju vë në telashe. Por pse e bën? Ai në përgjithësi dëshiron të përfitojë nga marrëdhënia për ta trajtuar atë ashtu siç dëshiron. Por ka mundësi që edhe kjo të jetë një mënyrë për të tërhequr vëmendjen, për të dalë nga anonimiteti. Në raste të tjera është një formë mbrojtjeje: sulm për të parandaluar kritikat dhe për të zhvendosur vëmendjen te tjetri.
Ndonjëherë ai bën çdo përpjekje për të nxjerrë në pah pjesën më agresive dhe më të brishtë të një personi për ta provuar atë dhe për të parë se sa shumë reziston ai (si një lloj “testi i dashurisë” neurotik), për të demonstruar se “është në të vërtetë kështu” dhe që të jetë në gjendje të thotë: “Ja çfarë fshihet pas maskës, e dija!”. Në fakt, ata që bien pas kësaj mund të reagojnë aq keq, sa të përfundojnë duke i kërkuar falje. Megjithatë, reagimi ndaj provokimeve në mënyrë të shëndetshme është i mundur dhe nënkupton përmirësim të ndjeshëm të cilësisë së jetës.
Reagimi ndaj provokimeve: para se të përgjigjeni, dijeni se…
Provokatorët fusin kritika të kota dhe lexime të njëanshme të realitetit në biseda
Ata bëjnë shaka në mënyrë të rëndë, duke synuar anën e dobët të tjetrit
Ata gjithmonë përpiqen të shprehin “të vërteta të papërshtatshme” që lëndojnë
Ata i banalizojnë përpjekjet, rezultatet dhe ndihmën e atyre që kanë përballë
Ata përdorin sarkazëm ose vendosin pseudonime që përmbajnë elemente poshtëruese
E qeshura çarmatos provokatorët – njihni reagimet tuaja
Shikoni në të kaluarën tuaj për të identifikuar stilin tuaj në reagim ndaj provokimeve: a është gjithmonë i njëjtë? A ka tema specifike? A keni një “model fiks” të përgjigjes në çast? Rregullat për të reaguar në mënyrë të shëndetshme ndaj provokimeve
Mos reagoni si ai
Mos iu përgjigj provokimeve me më shumë provokime, përndryshe do të përfundojë në luftën që ai aq shumë shpreson. Mos u mundoni të justifikoni veten, mos u ndjeni të detyruar të shpjegoni dhe sqaroni. Ai nuk do t’ju dëgjojë.
Merrni frymë dhe mbajeni
Kur ndiheni të provokuar, goditni shpejt, është një mundësi e shkëlqyer për të ndryshuar: ndaloni së reaguari si zakonisht, ndaloni veprimin tuaj të “reflektuar” dhe vëzhgoni veten. Pastaj filloni të vëzhgoni edhe provokatorin.
Ndalni automatizmin
Provokatori pret diçka nga ju: një zemërim, një mbyllje, një vështrim të lënduar, një fyerje. Surprizojeni atë me një gjest të papritur: qeshni, ose shtiruni si indiferentë, ose heshtni, duke e parë me shkëputje. Dhe mos u dorëzoni: me pak fjalë, ai nuk do të dijë më çfarë të bëjë dhe do të kuptojë se “nuk i ecën” me ty.
