Pse armatimi i aleatëve është strategjia më e zgjuar dhe më e sigurt e Amerikës

Nga Jakub Grygiel, Foreign Policy

Lufta e Ukrainës dhe kundërofensivat e saj aktuale për të çliruar tokat që janë në kontrollin e rusëve demonstrojnë se vendet e prekura drejtpërdrejt janë pikërisht ato që po përpiqen të ruajnë ekuilibrin.

Për shkak të efekteve të menjëhershme dhe ekzistenciale që ka lufta dhe pushtimi në jetën e tyre të përditshme, shtete të tilla kanë një interes të mprehtë për të ruajtur dhe, kur është e nevojshme, për të rivendosur status quo-në.

Por motivimi nuk është i njëjtë me aftësinë: Për të ruajtur ekuilibrin rajonal të fuqisë, këto shtete kanë nevojë për armë të shumta dhe me cilësi të lartë.

Shtetet e Bashkuara duhet të jenë furnizuesi kryesor i tyre, jo më pak për të kontrolluar përhapjen e armëve të teknologjisë së lartë, për të cilat Uashingtoni ka frikë se mund të jenë destabilizuese. Shpërthimi i luftës më të rëndësishme që nga Lufta e Dytë Botërore bën të qartë se lufta nuk është një relike e një epoke që i përket të kaluarës, raporton abcnews.al.

Parimi i Subsidiaritetit nga njëra anë ndalon ndërhyrjen e Unionit në rastet kur Shtetet Anëtare mund të veprojnë në mënyrë efektive në lidhje me një çështje që është jashtë kompetencave ekskluzive të Unionit, por nga ana tjetër e justifikon ndërhyrjen e tij në rastet kur Shtetet Anëtare e kanë të pamundur të përmbushin objektivat e një veprimi apo propozimi.

Logjika e subsidiaritetit vlen po aq për stabilitetin ndërkombëtar dhe duhet të udhëheqë strategjinë e madhe të SHBA-së për të ecur përpara. Shtetet e Bashkuara nuk mund të mbajnë në vetvete të gjithë perimetrin rreth fuqive autoritare revizioniste, veçanërisht pasi ai kufi ndizet si në Europë ashtu edhe në Azi.

Uashingtoni nuk duhet të përpiqet të bëjë atë që mund të bëhet në mënyrë më efektive dhe më të suksesshme nga aktorët lokalë, siç sugjeron parimi i subsidiaritetit.

Mbrojtja e suksesshme e Ukrainës kundër Rusisë është një kujtesë se më të rrezikuarat janë vendet që preken më drejtpërdrejt nga ajo: vendet kufitare pranë Rusisë, Kinës dhe shteteve të tjera agresive. Shtetet e Bashkuara duhet të ndihmojnë kombet në kufi të ruajnë stabilitetin dhe, nëse është e nevojshme, të mbrojnë veten.

Ukraina është shembulli më i mirë dhe ende ka nevojë për sasi të mëdha predhash artilerie, raketa, automjete të blinduara dhe një sërë armësh të tjera. Në mënyrë të ngjashme, në Azi, Tajvani dhe Japonia janë balancuesit më efektivë kundër Kinës. Ata janë më të rrezikuarit dhe për këtë arsye më të interesuarit për të ruajtur status quo-në.

Por megjithëse këto shtete kanë motivimin për të vepruar, shpesh atyre u mungon aftësia për ta bërë këtë.

Disa nga aleatët e Uashingtonit, veçanërisht në Europë, kanë qenë të papërgjegjshëm. Nuk ka gjasa që Uashingtoni të mund të ndryshojë mendjen e disa prej këtyre vendeve. Shkelja e përsëritur e SHBA-së ndaj atyre aleatëve të NATO-s që nuk i kanë ndarë 2 përqindëshin e premtuar të PBB-së për shpenzimet e mbrojtjes nuk është i mjaftueshëm për të ndryshuar llogaritë tyre të brendshme.

Pavarësisht se çfarë bëjnë apo nuk premtojnë Shtetet e Bashkuara, këta aleatë i bëjnë llogaritjet e tyre në bazë të dinamikës dhe udhëheqjes së brendshme.

Shkurtimisht, Uashingtoni ka kontroll të kufizuar nëse aleatët dhe partnerët në ose pranë vijës së frontit euroaziatik do të armatosen apo jo. Atëherë pyetja kryesore nuk është se çfarë mund të bëjnë Shtetet e Bashkuara për të ndryshuar llogaritjet ose motivimet e aleatëve dhe partnerëve, por çfarë mund të bëjnë për të ndihmuar ata që duan të armatosen.

Pengesa këtu është ngurimi i Uashingtonit për të përshpejtuar shitjen e armëve më të avancuara.

Ka raporte se Departamenti Amerikan i Mbrojtjes po kërkon të lehtësojë procesin e shitjes së armëve për aleatët. Ky është një zhvillim i mirëpritur, sepse lufta në Ukrainë ka demonstruar nevojën për sasi të mëdha armësh dhe sasi edhe më të mëdha të municioneve konvencionale dhe të teknologjisë së fundit pikërisht në vijën e frontit.

Uashingtoni është i frikësuar nga rreziqet që lidhen me aleatët e armatosur mirë, me besimin  se përhapja e armëve përfundimisht do të destabilizonte kufirin gjeopolitik.

Ukraina e ka ekspozuar këtë si një gabim të rendit të parë. Sikur vendi të ishte i armatosur mirë, mund të kishte penguar një sulm rus dhe të ruante paqen në Europë. Tre faktorë, në veçanti, nxisin ngurrimin e Uashingtonit për të furnizuar me armë të shumta dhe të avancuara shtetet e vijës së parë.

Së pari, Shtetet e Bashkuara kanë frikë se përhapja e armëve përtej kufirit do të çojë në humbjen e epërsisë teknologjike të SHBA-së. Rreziku është sigurisht ky. Për shembull, dërgimi i raketave antitank Javelin në Ukrainë, ka të ngjarë të rezultojë që disa njësi të përfundojnë në duart e Rusisë dhe disa të tjera Kinës dhe Iranit.

Për Shtetet e Bashkuara, është më mirë të shpërndajnë armë sesa ushtarët e saj.

Faktori i dytë që pengon subsidiaritetin gjeopolitik nga Uashingtoni dhe përhapjen e  armëve është dëshira për të kontrolluar përshkallëzimin. Aleatët e armatosur mirë, me aftësinë për të goditur vijat e armikut dhe për të shkaktuar humbje të rënda, mund të përshkallëzojnë konfliktin lokal pa miratimin e drejtpërdrejtë të SHBA-së. Si rezultat, një rival, si Rusia në Ukrainë, mund të zgjedhë të rrisë përpjekjet e veta ushtarake për të anuar kushtet në fushën e betejës në favor të saj.

Frika përfundimtare është se përshkallëzimi do të dalë jashtë kontrollit dhe do të kalojë pragun bërthamor. Rusia, për shembull, mund të përdorë arsenalin e saj të madh të armëve bërthamore taktike, raporton abcnews.al.

Për më tepër, është tepër e gabuar të supozohet se shtetet e vijës së parë janë të paaftë për të vlerësuar probabilitetet e përshkallëzimit  dhe se vetëm Uashingtoni është i aftë për ta menaxhuar atë. Fuqitë e vogla pranë Rusisë apo Kinës nuk janë vetëvrasëse.

Duke përballuar kostot më të mëdha të një përshkallëzimi të mundshëm, ata janë në gjendje të vlerësojnë rreziqet dhe përfitimet e veprimeve të tyre.

Së fundmi, si në të majtë ashtu edhe në të djathtë të spektrit politik amerikan, ekziston një ankth i pajustifikuar se armatimi i aleatëve do të thotë të provokosh armiqtë.

Kjo frikë lind nga supozimi se fuqitë si Rusia apo Kina reagojnë vetëm ndaj asaj që bëjnë Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj. Në Europë, kjo logjikë ishte aq e përhapur saqë gjatë dy dekadave të fundit, NATO pranoi anëtarë të rinj. Aleanca perëndimore bëri të pamundurën për të mos e goditur materialisht Rusinë, dhe megjithatë Rusia ka qenë vazhdimisht agresive.

Në fakt, Moska është shtyrë drejt perëndimit pikërisht sepse Perëndimi nuk e ka forcuar kufirin.

Lufta në Ukrainë është provë,  pasi logjika e parandalimit tejkalon ankthin e provokimit. Armatosja e aleatëve në vijën e frontit është e vonuar. Armët  po pengojnë, në vend që të provokojnë, rivalët e përbashkët.

Është plotësisht e besueshme që disa shtete do të zgjedhin të mos kundërshtojnë fqinjët agresivë për shkak të mungesës së unitetit kombëtar ose për shkak të llogaritjes se kostot e rezistencës tejkalojnë rreziqet e nënshtrimit.

Ideja për të armatosur shtete të tilla do të ketë pak ndikim në status quo-në gjeopolitike të rajonit në fjalë. Por duket qartë se rritja ushtarake e Kinës në Azi dhe brutaliteti i dominimit të Rusisë në Ukrainë po shtojnë dëshirën e shteteve për të ruajtur pavarësinë e tyre dhe për të parandaluar agresionin.

Këto vende janë agjentët më efektivë të sigurisë rajonale.

Roli i Shteteve të Bashkuara është të përdorë avantazhet e tyre teknologjike dhe industriale për të furnizuar partnerët e vijës së parë me armët që ata duan dhe kanë nevojë për të ruajtur rendin lokal.