Angela Merkel tanimë ka qenë kancelare e Gjermanisë për gati 16 vjet, duke bërë që të ketë një lloj status-quo-je në të gjthë Europën.
Por tani stabiliteti politik që Gjermania dhe Europa ka gëzuar për kaq kohë nën Angela Merkel po mbaron, ndërsa ajo përgatitet të largohet si Kancelare.
Deri kohët e fundit, marrëveshja ishte që pavarësisht dorëheqjes dhe lejimit të pasardhësit së saj të luftonte zgjedhjet federale të shtatorit, Bashkimi Demokristian Kristian (CDU) dhe partia aleate e Merkel, Unioni Social Kristian (CSU) në Bavari, do të ishte ende forca dominuese në politikën gjermane.
Javën e kaluar, një sondazh shokues vendosi partinë e Gjelbër përpara CDU me një diferencë prej 7%. Ndërsa burimet e CDU e hodhën poshtë këtë si një rritje të pritshme të popullaritetit pasi konfirmuan Annalena Baerbock si kandidaten e tyre për Kancelaren që do të rrëzohet, prej kohësh pritej që koalicioni tjetër i Gjermanisë të përfshinte partinë e Gjelbër në një farë mënyre.
Sondazhet e mëvonshme gjithashtu kanë vendosur të Gjelbrit përpara partisë së Merkel në “Pyetjen e së Dielës”, një sondazh i përjavshëm që ndjek ekzaktësisht se si gjermanët do të votonin nëse zgjedhjet do të mbaheshin këtë të Dielë.
“Edhe nëse të Gjelbrit nuk fitojnë zgjedhjet, një pjesë e denjë e votave do ta detyronte CDU që të arrinin me të Gjelbrit një pakt të mirë në një marrëveshje koalicioni pasi ata nuk kanë shumë mundësi për partnerë”, thotë Cathryn Clüver Ashbrook, drejtori ekzekutiv i Projektit mbi Evropën dhe Marrëdhëniet Transatlantike në Shkollën e Harvard Kennedy.
Përkundër këtij vrulli të të Gjelbërve, pak njerëz po presin ndonjë ndryshim rrënjësor të politikës në Gjermani, pasi CDU ka miratuar politika të shumta të Gjelbërta gjatë viteve të fundit dhe të Gjelbrit janë zhvendosur djathtas për t’u bërë një parti qendrore. Në të vërtetë, Cem Özdemir, një politikan i vjetër i Gjelbër, tha kohët e fundit se partia e tij nuk do të ndryshonte rrënjësisht politikën gjermane mbi NATO, politikën evropiane ose mbështetjen për Izraelin, tre çështje që kishin qenë të diskutueshme në të kaluarën.
E dyta nga ato çështje duhet të jetë komoditeti për grupin më të lartë të Bashkimit Evropian në Bruksel. Gjermania, si shteti anëtar më i pasur dhe më i madh, mbart një ndikim të madh në drejtimin e përgjithshëm të projektit evropian. Nën Merkel, Gjermania ishte gjerësisht mbështetëse e agjendës së BE, vetëm herë pas here e shfaqte forcën e saj dhe bllokonte disa propozime.
Pavarësisht se partia me sa duket kishte pak oreks për të bërë ndryshime rrënjësore brenda BE, një fitore e Gjelbër në Gjermani do të shënonte një fund simbolik të një epoke në Bruksel.
Partia Popullore Evropiane (EPP), një grup qendror i djathtë pan-evropian me anëtarë nga të gjitha vendet anëtare të BE, është forca politike dominuese në Bruksel. Ajo ka më shumë udhëheqës të zgjedhur se çdo bllok tjetër politik në BE dhe është më i përfaqësuari si në Parlamentin Evropian ashtu edhe në Komision.
Të thuash që lidershipi i EPP-së është në përputhje të ngushtë me Kancelarin gjerman do të ishte eufemizëm. Dhe Ursula von der Leyen, Presidentja aktuale e Komisionit dhe anëtare e EPP, ka shërbyer më parë në kabinetin e Merkel. Të mos kesh më një konservator të qendrës së djathtë në Bundeskanzleramt (qeverinë) do të ishte treguesi më i fortë akoma se partitë tradicionale të Evropës po përballen me një të ardhme të pasigurt.
Daniel Freund, një eurodeputet gjerman i Gjelbër, shpjegon se dy nga forcat më të mëdha në politikën evropiane, ngritja e politikës progresive kundrejt populizmit të krahut të djathtë nacionalist, ka shkatërruar partitë si CDU nga të dy anët.
“CDU ka qenë për një kohë një parti formuese, duke u adaptuar në cilindo kërcënim të saj më të madh. Jo shumë kohë më parë ishte e djathta ekstreme AfD (Alternative für Deutschland) kështu që ajo u kthye anti Evropë dhe anti imigrim. Tani po “kafshon” votat e tyre, kështu që ka kuptim që të lëvizin, mbajnë qëndrime më në linjë me ne”, thotë ai.
Diplomatët dhe zyrtarët thonë se ata tani flasin hapur se CDU është më e dobët se sa ishte edhe pesë vjet më parë dhe po duket si një parti tjetër. “Me gjithë sinqeritet, von der Leyen mund të jetë lehtësisht anëtare e partisë së Gjelbër nëse shikon se në çfarë beson”, thotë një diplomat gjerman.
Edhe në rast se të Gjelbrit nuk fitojnë, një koalicion i Gjelbër dhe i Zi (CDU/CSU) duket gjithnjë e më i mundshëm dhe shumica e vëzhguesve në Bruksel mendojnë se do të ishte krejtësisht i qëndrueshëm. Sidoqoftë, për pak më shumë se një vit, ai mund të përplaset në vullkanin tjetër që pret të shpërthejë në politikën evropiane.
Zgjedhjet e ardhshme presidenciale të Francës po duken larg të sigurtës për Emmanuel Macron. Sondazhi i sondazheve të Politico për synimet e votimit të vitit 2022 e vendos Marine Le Pen, udhëheqësen e Bashkimit Kombëtar të ekstremit të djathtë, një pikë përpara Macron.
Partia e saj doli në krye në zgjedhjet e fundit evropiane dhe qartë po tremb Macron, i cili po zhvendoset drejt Le Pen për çështje të tilla si emigracioni dhe po e akuzon për islamofobi për komentet e saj në luftën kundër radikalizmit.
Kushdo që ka shpenzuar kohë në Bruksel e di se nëse doni të bëni gjëra në Evropë, duhet të merrni francezët dhe gjermanët në të njëjtën anë. Një qeveri e Gjelbër-Zi në Gjermani dhe presidenca e Le Pen në Francë mund ta bëjnë këtë jashtëzakonisht të vështirë.
“Është tepër e vështirë të shohësh se si një Gjermani progresive, me forcë pro-BE dhe Franca nacionaliste do të ishin në gjendje të bien dakord mbi çështje të mëdha – si politika jonë e përbashkët për Kinën dhe Rusinë”, thotë një diplomat evropian.
Le Pen dihet se ka lidhje me Presidentin rus Vladimir Putin dhe mund të kthehet në një çështje e madhe nëse ajo kthehet në një bllokuese e përpjekjeve evropiane për t’u marrë me sjelljen e poshtër ruse në Ukrainë, në trajtimin e saj të figurave të opozitës dhe në agresionin e saj të gjerë në të gjithë botën..
Dhe ndërsa partia e Gjelbër është shumë interesante për çështjen e Kinës, në një koalicion ka të ngjarë që Gjermania do të vazhdojë politikën e saj të përpjekjes për të ndikuar në ndryshimin në Kinë duke përdorur karotën, joshjen e një tregtie më të madhe.
Le Pen nuk ka thënë shumë për Kinën, por ka paralajmëruar se është kundër izolimit të Rusisë deri në pikën e shtyrjes së saj në krahët e Kinës, gjë që mund të supozojmë se do të ketë disa armiqësi.
Më shqetësuese për integrimin në BE, Le Pen nuk dëshiron më të imitojë Mbretërinë e Bashkuar me një “Frexit”, por, së bashku me nacionalistët e ngjashëm, të marrin të gjithë situatën nga brenda BE-së. Ka shumë politikanë të tillë të shpërndarë në të gjithë bllokun dhe një nacionalist që fiton presidencën franceze do të ishte fitorja e tyre më e madhe që nga zgjedhja e Donald Trump si president i SHBA në 2016.
Politika evropiane po ndryshon më shpejt sesa shumë në Bruksel janë të gatshëm të pranojnë. “Ne tashmë kemi parë çarje të mëdha midis Francës dhe Gjermanisë me Macron në krye. Ajo që ndodh me Le Pen është krejt e panjohur”, thotë Clüver. “Unë mendoj se njerëzit janë thjesht të paralizuar nga frika për të menduar për këtë, por në realitet, është shumë më e rrezikshme se kriza e zonës euro.”
Edhe në rast të fitores së CDU dhe Macron, struktura politike në Bruksel duhet të pranojë që oreksi për të pasur diçka ndryshe duhet të ndërtohet për një kohë të gjatë. Nëse nuk përgatitet në mënyrë adekuate, mund të zbulojë që miqtë e vjetër në Paris dhe Berlin ndalojnë të jenë aq respektues ndaj një stili të udhëheqjes që është gjithnjë e më jo tërheqës për votuesit e tyre./ CNN
