Një grup i ngushtë këshilltarësh të presidentit rus Vladimir Putin, të njohur si “pesë duart”, kanë në dorë kontrollin e armëve bërthamore në rast të një lufte të mundshme.
Ata duhet të shtypin njëkohësisht butonin bërthamor në rast të një lufte të mundshme.
Rreziku për përdorimin e mundshëm të armëve bërthamore, është shtuar ndjeshëm pas nisjes së sulmit rus mbi Ukrainë, më 24 shkurt 2022.
Me vendet perëndimore që ndihmojnë Ukrainën në formën e ndihmës ushtarake dhe NATO-ja kërkon të pranojë Finlandën dhe Suedinë si anëtarë të rinj, tensionet midis Moskës dhe Perëndimit rrallëherë kanë qenë më të larta.
Putini i vuri në gatishmëri të lartë forcat e tij të armëve bërthamore në shkurt – por nuk është vetëm presidenti rus ai që vendos kur lëshohet një raketë bërthamore.
Eksperti rus dhe gazetari investigativ, Christo Grozev, tha javën e kaluar se janë “pesë duar” që duhet të shtypin njëkohësisht butonat për të lëshuar armët bërthamore dhe nëse dikush refuzon, Putini mund të rrëzohet nga pushteti si rezultat.
“Sigurisht, ekziston mundësia që vetë Putini të japë urdhrin për të kryer disa nga këto vendime kritike, siç është përdorimi i armëve bërthamore. Dhe ky refuzim do të jetë shkas, me shumë gjasa, i një grushti shteti, sepse pas refuzimit për të zbatuar urdhrin e mbretit, gjithçka do të bjerë shumë shpejt.
Nëse Putin vendos të japë një urdhër për përdorimin e armëve bërthamore, ai duhet të jetë i sigurt se të gjithë përgjatë zinxhirit do ta zbatojnë këtë urdhër. Ai kupton pesë duar…duhet të shtypë butonat me radhë.
Nëse një person nuk respekton, atëherë ky do të jetë një sinjal mosbindjeje dhe ndoshta edhe vdekje fizike të Putinit. Pra, derisa ai të jetë i sigurt se të gjithë do të respektojnë, ai nuk do ta japë këtë urdhër”, është shprehur Grozev.
Reuters raportoi në vitin 2020, duke cituar një dokument rus të politikës bërthamore, se Putin ka gjithmonë pranë tij një çantë të vogël që “e lidh atë me forcat bërthamore të vendit”.
Ai i mundëson presidentit rus të komunikojë me komandën e tij qendrore ushtarake dhe t’u japë atyre urdhra se cilat duhet të jenë hapat e tyre të ardhshëm.
Ndërsa Putin mund të urdhërojë një sulm bërthamor, të paktën dy zyrtarë të tjerë do të duhet të mbështesin vendimin, pretendonte raporti.
Raportet e inteligjencës sugjerojnë se një sulm bërthamor është i mundur vetëm pasi ministri rus i mbrojtjes dhe shefi i shtabit të përgjithshëm të japin dritën jeshile.
Ata mund ta bëjnë këtë duke futur kodet e tyre në çantat e tyre. Grozev argumenton se askush nuk do të dëshironte të lëshonte armë bërthamore ndërsa e ardhmja e Putinit në Kremlin është e pasigurt.
“Nëse Putin do të jetë në pushtet pas tre muajsh nuk është e qartë për forcat e sigurisë. Prandaj, ata nuk mund të pranojnë garanci nga ai se ai do të sigurojë sigurinë e tyre”, tha ai.
Ndërsa Grozev beson se Putini mund të ketë vetëm tre muaj kohë, një ish-gjeneral i NATO-s mendon se despoti rus ka një afat nëntë muajsh për të fituar luftën në Ukrainë.
