Gjatë periudhës së Big Brother në Shqipëri u përjetua një “epidemi” e përdorimit të disa pajisjeve me avull që lëshonin shije të ndryshme frutash, me ose pa nikotinë.
Pajisjet e quajtura “vape” ose të përdrorura nën zhargonin “llullë” për shkak të përdorimit masiv nga Kiara Tito, shiten ende gjerësisht në markete dhe dyqane të rëndomta jashtë çdo kontrolli të autoriteteve, por edhe jashtë mbikëqyrjes dhe përgjegjshmërisë së prindërve, të cilët nuk dinë dëmet e tyre.
“The Economist” i ka kushtuar një shkrim sot këtij fenomeni të rrezikshëm duke theksuar se ka gjasa të mëdha që përdoruesit e “vape” të kenë probleme me sëmundjet kardiovaskulare.
AlbEu sjell më poshtë shkrimin e The Economist:
Aromat e çuditshme vërtiten në banjat e shkollës Copthall, një shkollë e përgjithshme për vajza në veri të Londrës. Nxënësit që thithin cigaret elektronike thonë se “limoni dhe lima” dhe “molla e thartë” janë më të preferuarat. Por nuk janë vetëm shijet që tërheqin: si gjithmonë, të jesh pjesë e turmës ka rëndësi.
Fëmijët që thithin cigaret elektronike janë “më të pranuar”, thotë Manha, një 13-vjeçare (e cila megjithatë ka rezistuar).
Poonam Dave, një anëtar i lartë i stafit, vlerëson se një e katërta e fëmijëve i përdorin ato. Kjo është gjerësisht në përputhje me një studim të kohëve të fundit nga një grup anti-duhan që sugjeron se një e pesta e 11-17-vjeçarëve kanë provuar të thithin këto lloj cigaresh, të cilët nuk kategorizohen edhe si cigare elektronike ligjërisht.
Blerja e cigareve elektronike është e paligjshme për ata nën 18 vjeç, por shkalla e “vape” po rritet. Shifrat më të fundit, nga viti 2021, sugjerojnë se 9% e nxënësve në shkollat e mesme janë përdorues të rregullt ose të rastësishëm të “vape”, nga 6% tre vjet më parë. Rritja përkon me përhapjen e pajisjeve të lira, plastike, të disponueshme nga Kina, të cilat shiten me ngjyra të ndezura dhe promovohen shumë në dyqane dhe në mediat sociale.
Tendenca të ngjashme ekzistojnë në vende të tjera, ku autoritetet nuk janë shumë strikte. Kina dhe shumë shtete në Amerikë i kanë ndaluar këto pajisje, të cilat llogariten të jenë joshëse për fëmijët. Në muajt e fundit Australia dhe Zelanda e Re thanë se do të ndalojnë shumicën e “vapeve” të disponueshme, kryesisht për shkak të shqetësimit se kompanitë e duhanit, të cilat zotërojnë shumë marka të cigareve elektronike, po përpiqen të tërheqin fëmijët. Në Britani, kryeministri Rishi Sunak, nuk ka plane të ndjekë shembullin, por ka thënë se një skuadër task force do të bastisë dyqanet që u shesin fëmijëve këto lloj cigaresh të dëmshme.
Do të ishte më mirë nëse fëmijët nuk do të përdornin “vape”. Efektet afatgjata shëndetësore të zakonit janë ende të panjohura. Potencialisht përdorimi i tyre lidhet me një rrezik më të lartë, kundrejt atyre që nuk pinë fare duhan sa i përket sëmundjeve kardiovaskulare.
“Vape” mund të përmbajnë gjithashtu nikotinë – megjithëse në sasi shumë më të ulëta se cigaret. Ndërkohë, pajisjet e prodhuara jashtë standardeve shpesh kanë nivele të rrezikshme plumbi dhe nikel. /albeu.com
