Dita e 1 prillit është e lidhur pazgjidhshmërisht me shakatë, ngacmimet dhe gënjeshtrat. Megjithatë, në epokën e rrjeteve sociale, këto batuta duken të vjetëruara
Nuk ka një histori të qartë të origjinës së shakasë së 1 prillit. Antropologu Gunter Hirschflender nga Universiteti i Regensburgut përcjell një teori të përhapur: monarku francez Charles IX e zhvendosi ndryshimin e orës nga 1 prilli në 1 janar në 1564. Që atëherë, të gjithë ata që vazhduan të festonin vitin e ri më 1 prill u bënë shënjestër e ngacmimeve, talljeve dhe shakave të ndryshme.
Por kur fillojmë të gënjejmë? Kërkohen kushte të caktuara që kjo të ndodhë, shpjegon Philipp Gerlach, profesor i psikologjisë së përgjithshme dhe sociale në Universitetin e Shkencave të Aplikuara Fresenius në Hamburg.
“Nuk mjafton që kam ndërmend të gënjej. Duhet të di atë që di. Dhe gjithashtu të di se çfarë di kundërshtari im. Kjo quhet “Teoria e mendjes”: Ajo përshkruan aftësinë për të vënë veten në vendin e një personi tjetër dhe për t’i parë gjërat nga këndvështrimi i tyre”, thotë ai.
Procesi i gënjeshtrës është i ndryshëm. Dallimi qëndron në qëllimin.
“Ka gënjeshtra të panumërta. Ato ndahen në gënjeshtra ‘të bardha’ dhe ‘të zeza'”, thotë profesori i antropologjisë Philip Gerlach dhe shpjegon: “Gënjeshtrat e zeza janë gënjeshtra keqdashëse, ato me të cilat ato bëhen në kurriz të një personi tjetër. Në të kundërt, gënjeshtrat e bardha janë në thelb të pavërteta të pranuara përgjithësisht. Për shembull: Pas një dite të vështirë në zyrë gruaja ime shkon në parukeri dhe më pas vjen në shtëpi. Sigurisht që nuk do t’i them asaj se nuk më pëlqen modeli i flokëve. Pra, thuaj një gënjeshtër të vogël për të ndihmuar një person.”
Në internet gënjeshtra jep e merr. Psikologu Tilo Hartmann e vendos festën e 1 prillit në një kontekst kulturor, i cili në mënyrë të jashtëzakonshme justifikon gënjeshtrën e vetëdijshme.
“Nëse nuk gënjejmë vazhdimisht dhe çdo ditë dhe pajtohemi që një ditë të vitit mund të bëjmë shaka dhe të qeshim në kurriz të dikujt pa lënduar.,atëherë ne mendojmë se mund ta pranojmë këtë kusht”, thotë ai.
Shkencëtari gjerman, megjithatë, paralajmëron se: “kushdo që gënjen sistematikisht nuk besohet më. Me fjalë të tjera: Ju e vendosni në dyshim reputacionin dhe besueshmërinë tuaj për të arritur diçka në afat të shkurtër.”
Shakaja e 1 prillit ishte e njohur deri në fillim të shekullit të 21-të. Por në epokën e rrjeteve sociale, këto batuta duken disi të vjetruara. Antropologu Gunter Hirschflender parashikon se “shakatë e Gënjeshtrave të Prillit ose do të ndryshojnë me kalimin e viteve, ose do të shuhen. Megjithatë, e sigurt është se, si çdo gjë tjetër në kulturë, ajo nuk mund të mbetet ashtu siç është”. /albeu.com
