Me vëmendjen e Europës të përqendruar në luftën e vazhdueshme midis Rusisë dhe Ukrainës, paqja dhe stabiliteti nuk janë aspak të garantuara në një tjetër nga zonat më të paqëndrueshme të konfliktit të rajonit, sipas një diplomati të lartë të BE-së.
Marrëdhëniet midis Serbisë dhe Kosovës, të cilat kanë qenë të tensionuara që nga konflikti brutal i dyshes në vitet 1990, mbeten delikate një vit pas një marrëveshjeje tentative për një rrugë të re drejt normalizimit, shkruan mediumi amerikan “CNBC”.
“Stabiliteti është i brishtë. Ne nuk mund ta marrim paqen dhe stabilitetin si të mirëqenë”, tha në një intervistë për CNBC në Davos, Zvicër muajin e kaluar Miroslav Lajçak, përfaqësues i posaçëm i BE-së për dialogun Beograd-Prishtinë dhe Ballkanin Perëndimor.
CNBC, derisa raporton për kontekstin që po zhvillohen bisedimet mes Kosovës dhe Serbisë, e thekson që ‘vitet e konfliktit mes dyshes e kanë lënë Evropën shumë të ndarë në rrugën përpara, me disa anëtarë të BE-së – Spanjën, Sllovakinë, Qipron, Rumaninë dhe Greqinë – dhe fqinjë të tjerë jo-BE që kundërshtojnë pretendimin e Kosovës për pavarësi”.
Megjithatë, Lajçak tha se marrëveshja e normalizimit e kishte avancuar situatën “si kurrë më parë” dhe vuri në dukje se fokusi ishte tani në zbatimin e saj. Masat e normalizimit përfshijnë zhvillimin e “marrëdhënieve normale, të fqinjësisë së mirë” dhe kufizimin nga “kërcënimi ose përdorimi i forcës” në mosmarrëveshjet e ardhshme.
“Nuk ka rrugë kthimi. Nuk ka rrugë para këtyre marrëveshjeve sepse këto marrëveshje janë të pranuara nga të dyja palët”.
Si BE ashtu edhe SHBA-ja kanë investuar shumë në normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Serbisë dhe Kosovës, edhe pse përballen me konflikte të tjera ndërkombëtare që zhvillohen me shpejtësi midis Izraelit dhe Hamasit dhe Rusisë e Ukrainës.
Por ora po troket. Me zgjedhjet që priten këtë verë në Parlamentin Europian dhe më vonë gjatë vitit në SHBA, përparimi në bisedimet e normalizimit do të jetë kritik përpara se çështja të zhvlerësohet, shkruan mediumi amerikan.
“Ajo që do të fillojë përpara se BE dhe SHBA të shkojnë në zgjedhje do të vazhdojë gjatë gjithë procesit zgjedhor,” tha Lajçak.
“Por ajo që nuk do të fillojë para këtyre [zgjedhjeve], unë do të kem dyshimet e mia se do të fillojë më pas”.
Rezistenca ka më shumë gjasa të vijë nga liderët përkatës të Serbisë dhe Kosovës, presidenti Aleksandar Vuçiq dhe kryeministri Albin Kurti, të cilët kanë baza nacionaliste në shtëpi për të qetësuar.
Presionet janë të larta për të dyja palët. Me aspiratat drejt anëtarësimit në BE të Serbisë dhe Kosovës, Lajçak tha se kjo mund t’i sigurojë BE-së një karotë për të nxitur paqen midis dy vendeve.
Serbia është aktualisht në mes të bisedimeve të pranimit në BE, pasi i është dhënë statusi i kandidatit në 2012, ndërsa Kosova ka statusin e kandidatit potencial, megjithëse të dyjave do t’u duhen reforma të mëdha për t’u pranuar në bllok.
“Suksesi i procesit të normalizimit do të varet gjithashtu nga sa drejtpërdrejt dhe ngushtë janë të lidhura me rrugën e Kosovës dhe Serbisë në BE”, tha Lajçak.
“Kjo është leva më e fortë që kemi”.
