Nga; Ornela Çuçi
Këto kohë, kur trupi më shkundi disi dhe më tha “tani është radha jote”, diagnoza më vuri përballë pasqyrës më brutale që mund të shohë dikush në Shqipëri se çfarë bën kur shëndeti yt lëkundet?
Mendimi i parë, pa asnjë hezitim, ishte të iki jashtë. Sepse në këtë vend nuk shërohesh. Këtu, gjithçka është pritje. Dhe mungesë.
Nuk po flas më për mungesë godinash, jo. Po flas për mungesë shëndetësie. Shëndetësie “falas”.
Gjatë rikuperimit, me kohë të plotë për të reflektuar, më duhej jo vetëm të bëja llogaritë e faturave aty ku shkova. Bëra edhe llogaritë se sa kam paguar çdo muaj.
Unë, me mbi 20 vite shkollë, pothuaj po aq vite punë, me gradë shkencore, llogari se sa kam paguar në taksa e sigurime.
Një barrë që e mbaj me bindjen naive se shteti, një ditë, do të më kthejë diçka mbrapsht.
Sërish, kur u gjenda para një diagnoze, mora me vete vetëm pasaportën dhe kartën e bankës. Jo sistemin shëndetësor të vendit tim. Sepse nga ky sistem nuk merr dot as një analizë gjaku që të mbajë gjallë besimin te ky vend.
Thonë se shëndetësia është falas. Por falas për kë? Për mua, që paguaj mbi 1 000 euro në vit sigurim shëndetësor dhe nuk kam analizat bazë të gjakut falas? Sepse kudo që shkoj me analizat me vete, nga laboratorët publikë tanë, më detyrojnë t’i bëj nga e para.
Për fëmijët e mi, që i kam çuar në shkolla private sepse te “Sabaudin Gabrani” djali im ishte i 41-ti në klasë, vite më parë? Për mua, që i blej ilaçet kokërr më kokërr dhe e di që spitali është vendi ku shkon vetëm për të ikur më shpejt? Jo. Fjalët janë falas. Politikat tona të pamenduara, të pambështetura në asnjë fakt apo të dhënë, janë falas. Jeta, jo.
Ndërkohë, numrat rriten. Pacientët me kancer, kudo, në çdo familje, në çdo lagje. Një epidemi e padeklaruar, që nuk matet, nuk analizohet, nuk pyetet “pse?”. Shqipëria nuk përdor statistika, edhe pse për censusin paguajmë sa frëngu pulën.
Askush nuk e thotë pse ka kaq shumë të sëmurë. Secili prej nesh e sheh këtë, por nuk dimë të mbështetemi në asnjë statistikë, sepse nuk e kemi. Mbase sepse është më e lehtë të mbyllësh sytë dhe të thuash “falas” sesa të pranosh që sistemi yt po të vret ngadalë.
Një pacient me kancer këtu është hallexhiu më i madh. Jo vetëm se sëmundja ia merr fuqinë, por sepse shteti ia merr dinjitetin. Barnat nuk i gjen. Radioterapinë e pret me muaj.
Analizat i paguan vetë. Në fund, e vetmja zgjidhje është të shesësh gjithçka e të ikësh jashtë, aty ku, për 70 euro në muaj, merr një sigurim privat dinjitoz. Këtu, për të njëjtën shumë, merr një premtim bosh dhe një pritje të pafundme.
Në Gjeorgji, vend me të ardhura të ngjashme me tonat, dosja digjitale është detyrim. Spitali që dorëzon dosjen elektronike paguhet brenda tre ditësh; ai që dorëzon me letra, pas 90 ditësh.
Në Evropë, dosja fizike nuk pranohet më. Te ne, ende e mbajmë me krenari arkivin me dosje kartoni, sikur shëndeti i pacientit të ishte një roman i vjetër, i fshehur në bodrum. Dhe ndërkohë pacienti pret: pret diagnozën, pret mjekimin, pret mrekullinë.
Pra, çfarë është ky shtet? Social? Jo. Funksional? Aspak. Një shtet që i lë qytetarët e vet të sëmurë të rropaten mes farmacive dhe kufijve nuk është shtet. Është një iluzion i hidhur.
E vërteta është se shëndetësia jonë nuk është falas. Është e pavlefshme.
Dhe kjo nuk është metaforë, por përditshmëria e atyre që e kanë kancerin në shtëpi. Atëherë, nëse edhe në këtë pikë, te sëmundja që ta zbërthen deri në palcë trupin, mendjen, familjen, shteti nuk të ofron as minimumin, çfarë kuptimi ka fjala “shtet”?
