Ceshtja e zonës bregdetare mes Shqipërisë dhe Greqisë është rikthyer sërish. Ditën e sotme në Kuvend, kryeministri grek deklaroi se është marrë vendimi për shtrirjen e zonës bregdetare Greke në 12 milje nga 6 që është.
“Unë i njoftoj sot delegacionit kombëtar që menjëherë, me një projekt-ligj që do të paraqitet nga qeveria, Greqia shtrin zonën bregdetare në Perëndim nga 6 në 12 milje detare.
Greqia po rritet. Të tjerët e kanë thënë, por ne jemi ata që e zbatojmë atë në praktikë. Në këtë mënyrë, në një zonë detare – konkretisht atë të Ishujve Jon dhe Jon deri në Cape Tainaro në Peloponez – ne ushtrojmë një të drejtë të padiskutueshme sovrane të së drejtës sonë, sipas nenit 3 të Konventës për Ligjin e Detit.
Një e drejtë që vendi ynë rezervon të ushtrojë në të ardhmen në zona të tjera detare.
Dhe të cilën fqinjët tanë e kanë praktikuar tashmë. Në lidhje me Konventën për Ligjin e Detit dhe zbatimin e linjës së mesme, ku distanca midis brigjeve është më pak se 24 milje “, theksoi Kryeministri Kyriakos Mitsotakis, duke njoftuar vendimin për dyfishimin e detit territorial Grek, i cili u pranua me entuziazëm nga deputetët e mazhorancës, raporton media prestigjioze greke, Protothema.
Vendimi për shtrirjen e ujërave territoriale Greke në 12 n.m. në Detin Jon ndjek përfundimin e një marrëveshje për përcaktimin e Zonës Ekonomike Ekskluzive me Italinë dhe marrëveshjen për delimitimin e pjesshëm të EEZ midis Greqisë dhe Egjiptit.
Media greke shkruan se bazuar në dispozitat e marrëveshjes së delimitimit të EEZ me Italinë, Greqia fiton sovranitet mbi një sipërfaqe prej afro 76,000 kilometrash katrorë në Detin Jon. Në këtë zonë, Kyriakos Mitsotakis njoftoi se ujërat territoriale greke do të shtrihen nga 6 në 12 milje detare.
Aktiviteti ekzistues i peshkatarëve italianë do të mbahet në zonën midis 6 dhe 12 milje detare nën kushte të caktuara: Vetëm një numër i caktuar i anijeve italiane do të jenë në gjendje të lëvizin në zonë nga 6 deri në 12 milje detare, peshkatarët italianë do të jenë të detyruar të kontrollojnë Autoritetet Greke dhe do të kapin vetëm kategori specifike të specieve, të cilat nuk u interesojnë peshkatarëve Grekë.
Si interpretohet zgjerimi i ujërave territoriale Greke në Jon?
“Është një veprim i mirë që duhej të ishte bërë shumë vite më parë,” i tha një diplomat me përvojë protothema.gr, duke komentuar vendimin e qeverisë Greke për shtrirjen e bregdetit Jon në 12 milje detare. Zgjatja e ujërave territoriale të një vendi në 12 milje detare larg bregdetit është një vendim që nuk kërkon marrëveshjen e shteteve bregdetare, por mund të bëhet në mënyrë të njëanshme, transmeton Faxëeb.al.
Athina, duke dashur të tregojë gatishmërinë e saj për bashkëpunimin rajonal, tashmë ka njoftuar Romën dhe Tiranën, një mision i ndërmarrë nga Ministri i Jashtëm Nikos Dendias në bisedime me homologët e tij italianë dhe shqiptarë. Në fakt, kryeministri njoftoi paraprakisht se Nikos Dendias së shpejti do të vizitojë Tiranën”, për të diskutuar me qeverinë shqiptare zgjidhjen përfundimtare të përcaktimit në pritje të zonave të detit”.
Por pse kjo lëvizje e Greqisë pikërisht tani, kur tensionet e saj me Turqinë kanë tensionuar mbarë politikën europiane e përtej saj, ndërsa dy vendet përflitet se rrezikojnë të shkojnë drejt luftë? Në fakt mesazhi është i qartë, një mesazh që Athina zyrtare duke treguar forcën e vendimmarjes në Rajon, vendos në presion edhe Ankaranë.
Zgjerimi i ujërave territoriale greke në Detin Jon në 12 milje detare dërgon një mesazh të qartë por të përmbajtur për Turqinë dhe Rexhep Tayip Erdogan. Sepse nga njëra anë qeveria Greke pohon se po ecën përpara për të siguruar të drejtat sovrane Greke në bazë të planifikimit strategjik, por nga ana tjetër porosia e Athinës për Ankaranë është e qartë. Ajo që po transmetohet përmes zgjerimit të ujërave territoriale greke në Detin Jon në 12 milje detare për qeverinë turke është mesazhi që Greqia nuk është në gjendje të përfundojë krizën me Turqinë.
Kjo pasi Greqia po zgjeron zonën e saj bregdetare në Detin Jon, paralelisht me ratifikimin e marrëveshjes së delimitimit të EEZ me Italinë, në të njëjtën kohë shmang të bëjë të njëjtën gjë për zonën e delimitimit të EEZ midis Greqisë dhe Egjiptit në Mesdheun Lindor. Se si është deshifruar mesazhi i dërguar nga qeveria greke nga Ankaraja dhe Tayip Erdogan është diçka që do të shihet në orët e ardhshme, shrkuajnë mediat e shtetit fqinj.
Cila është gjerësia e zonës bregdetare që pretendon Greqia? Neni 3 i Konventës së 1982 mbi Ligjin e Detit (UNCLOS) parashikon që secili shtet të ketë të drejtën të përcaktojë gjerësinë e zonës së tij bregdetare në masën që nuk tejkalon 12 milje detare të matura nga bazat e përcaktuara në përputhje me këtë Konventë. Sipas nenit 3 të Konventës së 1982, Shtetet mund të vendosin gjerësinë e zonës bregdetare në 3, 6, 9, 11, 12 milje, por nuk mund të kalojë 12 milje.
Sot, shumica e shteteve kanë një zonë bregdetare prej 12 milje detare. Greqia sipas ligjit 230 të vitit 1936 ka një zonë bregdetare prej 6 milje detare. Turqia gjithashtu ka një sipërfaqe prej 6 milje detare në Egje (në Detin e Zi ka një zonë bregdetare prej 12 nm).
Sipas ligjit ndërkombëtar, ato shtete që – ashtu si Greqia – kanë një zonë bregdetare më të vogël se 12 milje kanë të drejtë të zgjasin ujërat e tyre territoriale në tavanin e parashikuar në nenin 3 të UNCLOS, pra në 12 milje detare.
Lind natyrshëm pyetja, a ka të drejtë Shqipëria të bëjë përparimin e saj në ujërat e Jonit?
Sipas asaj që pretendojnë grekët, natyrisht që nënkupton se qëndron. Por a do ta pretendojë qeveria shqiptare diçka të tillë?
A ka një strategji qeveritare për të përcaktuar por edhe investuar në zonat ekonomike detare? A ka kosto zgjerimi i hapësirës detare sipas konventave ndërkombëtare që përmend qeveria helene?
Përgjigjet për këto pyetje i takojnë ekzekutivit shqiptar t’i japë përkundrejt popullit shqiptar. Natyrisht jo duke iu përgjigjur komenteve në facebook, por duke sqaruar fije për pe se cilat janë humbjet dhe përfitimet e shtetit shqiptar në këtë debat që hapet e mbyllet për t’u rihapur sërish për dekada me radhë.
