Nga obeziteti tek alkooli dhe kafeina, shkaqet e presionit të lartë të gjakut

Presioni i gjakut është një tregues se sa presion krijohet nga rrjedha e gjakut nëpër arteriet në trup. Nëse është shumë e lartë, mund të dëmtojë sistemin kardiovaskular. Hipertensioni (presioni arterial i ngritur kronikisht) mund të rrisë gjithashtu rrezikun e zhvillimit të komplikimeve të caktuara, si sulmi në zemër ose goditje në tru.

Hipertensioni mund të jetë primar ose sekondar. Shumica e pacientëve me hipertension arterial kanë hipertension primar (esencial). Kjo do të thotë se nuk dihet ndonjë shkak specifik i hipertensionit dhe ka të ngjarë të jetë rezultat i ndërveprimit të disa faktorëve, duke përfshirë gjenetikën, moshën, stilin e jetesës dhe dietën. Rreth 5 për qind deri në 10 për qind e pacientëve me presion të lartë të gjakut kanë hipertension sekondar. Mund t’i atribuohet një shkaku specifik, si hipotiroidizmi. Në pjesën tjetër të tekstit, mësoni më shumë se cilët faktorë lidhen me zhvillimin e hipertensionit arterial.

Obeziteti

Të qenit mbipeshë ose obez mund të shkaktojë presion të lartë të gjakut dhe gjithashtu mund të përkeqësojë hipertensionin ekzistues. Kjo për shkak se yndyra e tepërt shkakton ndryshime në trupin e njeriut. Të qenit mbipeshë mund të ndryshojë mënyrën se si trupi përdor insulinën. Kjo mund të çojë në zhvillimin e rezistencës ndaj insulinës dhe diabetit të tipit 2 – një tjetër faktor rreziku për zhvillimin e hipertensionit arterial. Nëse jeni mbipeshë ose obez, humbja e 2 për qind deri në 3 për qind të peshës trupore mund të zvogëlojë rrezikun e zhvillimit të sëmundjeve të zemrës dhe hipertensionit.

Mungesa e aktivitetit fizik

Mungesa e aktivitetit fizik mund të ndikojë negativisht në shëndetin mendor dhe të çojë në çrregullime të tilla si ankthi dhe depresioni, dhe këto gjendje mund të çojnë në masë të tepërt trupore. Ushtrimi mund t’ju ndihmojë të mbani një peshë të mjaftueshme trupore ose të humbni peshë nëse është e nevojshme. Mund të ketë një efekt pozitiv në presionin e gjakut dhe t’ju japë më shumë energji dhe një ndjenjë mirëqenieje.

Kripa e tepërt

Një studim i vitit 2019 zbuloi se një reduktim i moderuar i marrjes së natriumit mund të ulë presionin e gjakut. Administrata e Ushqimit dhe Barnave (FDA) e Shteteve të Bashkuara të Amerikës sugjeron kufizimin e marrjes së kripës në 2,300 mg në ditë, ose rreth një lugë çaji, për njerëzit mbi moshën 14 vjeç. Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) sugjeron një kufi edhe më të ulët – 2000 mg natrium në ditë.

Alkooli

Konsumimi i madh (abuzimi) i alkoolit mund të dëmtojë shëndetin e përgjithshëm, duke përfshirë shëndetin e sistemit kardiovaskular. Kjo sjellje mund të kontribuojë në shfaqjen ose përkeqësimin e hipertensionit. Gjithashtu mund të rrisë rrezikun e zhvillimit të diabetit dhe disa lloje të sëmundjeve malinje. Shoqata Amerikane e Zemrës (AHA) rekomandon kufizimin e konsumit të alkoolit në dy pije në ditë për burrat dhe një për gratë.

Por edhe konsumimi i moderuar i alkoolit ka anët e veta negative. Një studim i vitit 2019 me më shumë se 17,000 njerëz sugjeron se konsumimi i moderuar i alkoolit (7 deri në 13 pije në javë) mund të rrisë ndjeshëm rrezikun e zhvillimit të hipertensionit. Një studim i vitit 2020 gjeti gjithashtu një lidhje të fortë midis konsumit të moderuar të alkoolit dhe presionit të lartë të gjakut te pacientët me diabet të tipit 2.

Kafeina

Sipas AHA, kafeina nuk është fajtore për presionin e lartë të gjakut nëse nuk e konsumoni shumë. AHA gjithashtu pranon ekzistencën e një lidhjeje të mundshme midis pirjes së kafesë dhe një rreziku më të ulët të zhvillimit të sëmundjeve kronike, të tilla si sëmundjet malinje dhe sëmundjet e zemrës.

Pirja e 3 deri në 4 filxhanë kafe në ditë është e sigurt për shumicën e njerëzve me presion të lartë të gjakut, sipas një rishikimi të studimeve të vitit 2017 dhe një studimi të vitit 2021. Megjithatë, konsumimi i kafeinës përtej këtij kufiri mund të çojë në ankth dhe rrahje të zemrës. FDA sugjeron një kufi ditor prej 400 mg kafeinë për të rriturit e shëndetshëm.

Pirja e duhanit

Pirja e duhanit mund të çojë në një sërë çrregullimesh, duke përfshirë sulmin në zemër, goditjen në tru, sëmundjet e mushkërive dhe disa lloje kanceri. Megjithatë, lidhja midis hipertensionit dhe pirjes së duhanit nuk është ende plotësisht e qartë. Megjithatë, pirja e duhanit shkakton rritje të përkohshme të presionit të gjakut. Kontribuon gjithashtu në zhvillimin e aterosklerozës, d.m.th. forcimi i arterieve. Arteriet e ngurtësuara shkaktojnë rritje të presionit të gjakut. Nëse pini duhan, AHA rekomandon që ta lini duhanin sa më shpejt të jetë e mundur.

Ilaçet

Ilaçet që mund të rrisin presionin e gjakut përfshijnë:

steroidet
Barnat anti-inflamatore jo-steroide (NSAIDs)
dekongestantët
antipsikotikë
kontraceptivë

Nëse keni presion të lartë të gjakut, është më mirë të diskutoni çdo medikament që po merrni me ofruesin tuaj të kujdesit shëndetësor.

Mungesa e gjumit

Sipas kërkimeve shkencore referuese, shumica e njerëzve mbi 18 vjeç kanë nevojë për të paktën 7 orë gjumë në natë për një shëndet optimal. Mungesa e gjumit mund të ndikojë në shëndetin tuaj, veçanërisht nëse keni presion të lartë të gjakut. Kur flini, presioni i gjakut bie dhe trupi juaj pushon. Nëse keni pagjumësi ose probleme të tjera me gjumin, trupi juaj është i privuar nga këto efekte pozitive të gjumit.

Mosha

Rreziku i presionit të lartë të gjakut rritet me moshën, sepse sistemi vaskular i trupit të njeriut, ose rrjeti i enëve të gjakut, ndryshon me kalimin e moshës. Arteriet mund të bëhen më të ngurtësuara, duke çuar në një rritje të presionit të gjakut. Kjo është e vërtetë edhe për njerëzit me zakone të shëndetshme jetese.

Gjenetika

Nëse prindërit tuaj kanë hipertension, ju keni më shumë gjasa ta zhvilloni atë gjithashtu. Faktorët gjenetikë mund të identifikohen në 30% deri në 60% të njerëzve që kanë presion të gjakut të kontrolluar në mënyrë joadekuate. Disa variante gjenetike mund të çojnë në sindroma të karakterizuara nga presioni i lartë i gjakut, duke përfshirë: