Nga Daniel Trilling – The Guardian
Është shumë keq kur shtetet thyejnë rregullate tyre dhe keqtrajtojnë njerëzit, por është akoma më keq kur ndryshojnë rregullat dhe për këtë vërtet duhet të shqetësohemi. Tre histori të kohëve të fundit, nga tre qoshe të Europës tregojnë se qeveritë po kalojnë një prag të ri të dhunës për sa i përket mënyrës se si i kontrollojnë kufijtë e tyre. Këto zhvillime janë të dëmshme në vetvete, por ato vendosin gjithashtu një precedent shqetësues për mënyrën sesi vendet në pjesët e pasura të botës mund të përballen me zhvendosjet e ardhshme të njerëzve, jo vetëm nga lufta dhe persekutimi, por edhe nga kriza klimatike.
Në Mbretërinë e Bashkuar, Ministria e Brendshme është përpjekur në heshtje të ndryshojë ligjin e saj drakonian të kombësisë dhe kufijve, aktualisht në fazën e komitetit, duke futur një dispozitë që i jep stafit të Forcave Kufitare imunitet nga ndjekja penale nëse nuk arrijnë të shpëtojnë jetë në det. Priti Patel, sekretarja e Brendshme, pretendon se kjo është një masë në thelb dashamirëse: Nëse varkat në kanal rrotullohen, kjo përfundimisht do të ndalojë njerëzit që të tentojnë udhëtimin e rrezikshëm në radhë të parë. Në fakt, ai minon një parim kyç të së drejtës ndërkombëtare detare që e bën detyrë shpëtimin e njerëzve në fatkeqësi, raporton albeu.com.
Në Poloni, qeveria sapo ka miratuar një ligj emergjence që lejon autoritetet të kthejnë refugjatët që kalojnë në vend “ilegalisht”. Ky është zhvillimi më i fundit në një përplasje diplomatike me Bjellorusinë, e cila në mënyrë cinike ka inkurajuar njerëzit nga Iraku, Irani dhe pjesë të Afrikës të kalojnë në BE, në përgjigje të sanksioneve të vendosura ndaj saj në fillim të këtij viti. Përgjigja e ashpër e Polonisë lë shumë njerëz të bllokuar në tokën e askujt midis dy vendeve. Agjencitë e ndihmës paralajmërojnë për një krizë humanitare të afërt me fillimin e dimrit; të paktën 8 persona kanë vdekur këtë vit deri më tani, kryesisht nga hipotermia.
Në Europën Juglindore, një ekip ndërkombëtar gazetarësh investigativë kanë zbuluar se Kroacia dhe Greqia po përdorin një “ushtri hije”, njësi me rroba civile të veshura me kapuç, të lidhura me forcat e rregullta të sigurisë të atyre vendeve, për t’i detyruar njerëzit të kthehen nga kufijtë e tyre. Në Kroaci, këto njësi janë filmuar duke rrahur njerëz me shkopinj në kufi me Bosnjën. Në Greqi, ata akuzohen për përgjimin e varkave në Egje dhe për nxjerrjen e pasagjerëve në gomonen e shpëtimit në ujërat turke. (Kroacia ka premtuar të hetojë raportet e abuzimit, ndërsa Greqia e mohon praktikën.) Po aq tronditëse sa vetë pretendimet është fakti se zbulimet janë pritur kryesisht me një indiferentizëm nga zyrtarët e BE-së, financimi i të cilëve ndihmon në mbështetjen e mbrojtjes kufitare në të dy vendet. 12 shtete anëtare po kërkojnë madje që BE të rregullojë rregullat e saj në mënyrë që të mund të financojë “masa të mëtejshme parandaluese”, duke përfshirë mure dhe gardhe, në kufijtë e saj të jashtëm.
Së bashku, këto histori sugjerojnë se “zbythja”, largimi me forcë i njerëzve migrues nga territori i një vendi, edhe nëse i vë në rrezik ose anulon të drejtën e tyre për azil, po bëhet një praktikë e rrënjosur. Dikur diçka që do të ndodhte kryesisht në hije, po bëhet gjithnjë e më hapur, me disa qeveri që përpiqen të gjejnë mënyra për ta bërë këtë praktikë të ligjshme. Propozimi i Mbretërisë së Bashkuar është kritikuar ashpër nga agjencia e OKB-së për refugjatët, UNHCR, përfaqësuesi i së cilës tha se ai “në mënyrë të pashmangshme” do të rrezikonte jetët, raporton albeu.com.
Ky nuk është vetëm një problem për sot, është një provë e fundit për mënyrën sesi qeveritë tona do të përballen me efektet e krizës klimatike në vitet në vijim. Parashikimet për migrimin e lidhur me klimën janë jashtëzakonisht të paqarta dhe të prirura për hiperbola, por një raport i ri i Bankës Botërore projekton se 216 milionë njerëz mund të zhvendosen brenda vendeve të tyre nga mungesa e ujit, dështimi i të korrave dhe rritja e nivelit të detit deri në vitin 2050. Disa njerëz mund të përfundojnë duke ecur më tej nëse përballen me perspektiva të dobëta ekonomike ose konflikte dhe paqëndrueshmëri në vend. Në prill, nënpresidentja e SHBA, Kamala Harris, tha se thatësira dhe “dëmtimi i madh nga stuhitë për shkak të klimës ekstreme” ishin pjesërisht pas rritjes së migrimit nga Amerika Qendrore.
Fatkeqësisht, shumë prej politikanëve tanë janë të prirur ta shohin zhvendosjen para së gjithash si një kërcënim civilizimi. Kjo ishte logjika e komenteve të Boris Johnson përpara nisjes së COP26 në Glasgoë, kur ai pretendoi, gabimisht, se “imigrimi i pakontrolluar” ishte përgjegjës për rënien e perandorisë romake dhe se një fat i ngjashëm e pret botën sot. Në këtë histori, një fatkeqësi mjedisore që na prek të gjithëve, shndërrohet në një pyetje se si të pasurit dhe të fuqishmit mund të ruajnë privilegjet e tyre.
Pjesët më të pasura të botës tashmë kanë filluar të militarizojnë kufijtë e tyre, një proces që është përshpejtuar në përgjigje të lëvizjeve të refugjatëve të dekadës së fundit. Në këtë, ato mbështeten nga një industri në rritje e sigurisë kufitare. Një raport i fundit nga Instituti Transnacional paralajmëron për atë që ai e quan “kompleksi kufitar-industrial”, një industri në rritje shumë miliarda dollarëshe që varion nga infrastruktura e sigurisë deri te biometria dhe inteligjenca artificiale. Vetëm tregu global i gardheve, mureve dhe mbikëqyrjes parashikohet të jetë 65-68 miliardë dollarë deri në vitin 2025.
Megjithatë, kjo është një lloj sigurie false. Kontrolli kufitar kufizues dhe i dhunshëm thjesht i bën shoqëritë që e përdorin atë më autoritare, dhe gjithashtu nuk i ndalon njerëzit të lëvizin tërësisht. Ajo që bën është t’i detyrojë njerëzit të bëjnë udhëtime më të rrezikshme, duke u bërë objektiva edhe më të mëdhenj të reagimit ksenofobik. Vendet ose rajonet që shihen si të dëshpëruar për t’i mbajtur njerëzit jashtë bëhen objektiva për fqinjët e paskrupullt që duan ta përdorin këtë çështje për të ushtruar presion politik. Rezultati përfundimtar, siç po vazhdojmë të shohim në kufijtë e Europës, është një shpërfillje e pashpirt për jetën, raporton albeu.com.
Ajo që kërkohet, në vend të kësaj, përtej veprimeve për të reduktuar emetimet, është një plan për të ndihmuar njerëzit të përshtaten me rrethanat në ndryshim të jetesës dhe të reduktojnë pabarazinë globale, së bashku me politikat e migracionit që njohin realitetin e situatave të njerëzve. Vitin e kaluar, komiteti i OKB-së për të drejtat e njeriut vendosi që qeveritë nuk duhet t’i kthejnë njerëzit në vendet ku siguria e tyre do të kërcënohej drejtpërdrejt nga urgjenca klimatike. Megjithatë, nuk ka një kornizë të duhur ligjore për mbrojtjen e njerëzve të zhvendosur për arsye mjedisore. Një studim i ri i madh amerikan, i porositur nga administrata Biden, rekomandon ligje të reja për të mbrojtur migrantët klimatikë, por është jashtëzakonisht i lehtë në detaje.
Vitet e ardhshme ka të ngjarë të shënojnë një pikë kthese në mënyrën se si qeveritë tona reagojnë ndaj zhvendosjes. Ose ata punojnë së bashku për të ndërtuar një sistem që mbron jetën dhe dinjitetin e njerëzve dhe që mund të përshtatet me realitetet në ndryshim të shekullit të 21-të, ose kufijtë e tyre do të vazhdojnë të forcohen, me kosto të konsiderueshme njerëzore. Nëse duam të shmangim këtë të fundit, dhe tani është koha për të sfiduar logjikën e dhunshme të shtytjes, përpara se ajo të shkruhet në ligjet tona./Përshtati nga The Guardian, Enkeleda Bodini-albeu.com
