Bosnjë dhe Hercegovinës do t’i jepet statusi i kandidatit për në BE këtë javë, ka mësuar EURACTIV, pas një rekomandimi nga Komisioni Evropian në tetor, pasi blloku ka filluar t’i kushtojë vëmendje rëndësisë strategjike të rajonit.
Vendet anëtare të BE-së këtë javë do të nënshkruajnë një projekt-dokument mbi procesin e zgjerimit, stabilizimit dhe asocimit të BE-së, parë nga EURACTIV, i cili “rekomandon t’i jepet statusi i vendit kandidat Bosnjë-Hercegovinës, me kusht që të konfirmohet nga BE-ja.”
Në tetor, Komisioni Evropian rekomandoi dhënien e statusit të kandidatit për Sarajevën si pjesë e raportit të saj vjetor të zgjerimit, por bashkëngjiti një listë me tetë prioritete reformash që tha se do të ndihmonin në forcimin e demokracisë në vend, raporton abcnews.al.
Ato përfshijnë masa për të forcuar sundimin e ligjit, luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, menaxhimin e migracionit dhe të drejtat themelore.
Prioritetet e reformës lidhen kryesisht me 14 prioritete që Komisioni Evropian prezantoi në vitin 2019 në opinionin e tij, mbi gatishmërinë e Bosnjës për t’u bërë vend kandidat dhe që vendi duhet të përmbushë në funksion të hapjes së negociatave të anëtarësimit në BE.
Bosnja dhe Hercegovina ka qenë një kandidate e mundshme për anëtarësim në BE që nga viti 2003 dhe ka aplikuar zyrtarisht në shkurt 2016.
“Në kontekstin aktual gjeopolitik, Këshilli nënvizon urgjencën që vendi të ecë përpara në rrugën e tij drejt BE-së”, thuhet në draft dokument, megjithëse, megjithatë, nënvizon nevojën për të përmbushur këto prioritete.
Për vëzhguesit afatgjatë, rekomandimi i Komisionit ishte një surprizë pasi raporti i zgjerimit të këtij viti kishte vënë re vetëm progres të kufizuar, veçanërisht në reformat zgjedhore.
Megjithatë, Komisioneri i Zgjerimit Oliver Várhelyi i tha EURACTIV pas rekomandimit të ekzekutivit të BE-së se ideja është se “Bosnja ka një shans për të provuar se do t’i bëjë gjërat ndryshe”, duke shtuar se ky propozim nuk është një ofertë për klasën politike, por për vendin.
Sipas projekt-dokumentit, ministrat e Evropës do të “vënë re me shqetësim përparimin e përgjithshëm të kufizuar në reforma”, por do të nënvizojnë hapat pozitivë të ndërmarrë nga Sarajeva për disa çështje, raporton abcnews.al.
Ato kryesisht i referohen ndryshimit të ligjit të prokurimit publik, menaxhimit të financave publike, emërimit të katër gjyqtarëve të munguar dhe ratifikimit të disa marrëveshjeve të BE-së për kërkimin, mbrojtjen civile dhe bashkëpunimin me EUROPOL-in.
“BE pret që legjislaturat dhe qeveritë funksionale të krijohen me shpejtësi në nivel shteti, entiteti dhe kantoni për t’u fokusuar në reformat në rrugën drejt BE-së,” thekson më tej draft dokumenti.
Muajin e kaluar, një duzinë partish në Federatën Boshnjako-Kroate të Bosnje-Hercegovinës kanë nënshkruar një marrëveshje koalicioni pas zgjedhjeve të përgjithshme në tetor, duke i hapur rrugën qeverisë për të filluar punën dhe përmbushjen e një prej kushteve për ta çuar vendin më pranë marrjes së kandidatit për në BE.
Sipas njohësve të çështjes, hapat e ardhshëm pritet të jenë formalitet dhe vendimi pritet të miratohet nga ambasadorët e BE-së të hënën, ministri i çështjeve evropiane të martën dhe përfundimisht nga liderët e BE-së në samitin e tyre të rregullt më vonë këtë javë.
“Për sa i përket kufizimeve të mëdha që ata po punonin, ndër të tjera, nën sistemin e Dejtonit, Bosnja tregoi një vrull reformash siç nuk u pa kurrë”, tha një diplomat i BE-së për EURACTIV, duke theksuar veçanërisht përfshirjen e ministrit të Jashtëm të vendit dhe ambasadorit të BE-së.
Presidenca çeke e BE-së, Austria, Sllovenia, Italia dhe Hungaria ishin mbështetës të rëndësishëm të vendimit.
Kundërshtarët kryesorë gjatë javëve të fundit, Franca, Holanda dhe në një farë mase Gjermania besonin se dhënia e statusit të kandidatit tani do të ishte një shpërblim i pamerituar për autoritetet në largim të Bosnje-Hercegovinës, të cilët bënë shumë pak për të çuar përpara ambiciet e vendit për në BE.
Tre kundërshtarë të BE-së në veçanti kishin theksuar se do të dëshironin gjithashtu të shihnin rezultatin përfundimtar të zgjedhjeve të rrëmujshme parlamentare të mbajtura në Bosnjë në 2 tetor, me një qeveri funksionale, përpara se të angazhoheshin për perspektivën e BE-së të vendit, raporton abcnews.al.
Në fund të fundit, Holanda u dallua si shteti anëtar i mbetur më skeptik, por duket se nuk do të pengojë vendimin e kësaj jave.
“Reformat, domosdoshmëria gjeopolitike, ndryshimi i opinionit publik për pranimin dhe historia e tyre negative gjatë Srebrenicës e bënë të pamundur bllokimin e vendimit,” tha një diplomat i BE-së.
Sipas një diplomati tjetër të BE-së, për Hagën çështja e mbetur nuk ka qenë Bosnja, por çështjet procedurale për raportimin e ardhshëm të zgjerimit në përgjithësi.
