Një nga simbolet më të diskutueshme dhe më të keqkuptuara të kohëve moderne është padyshim “Syri i Iluminatit”, i njohur ndryshe si Syri që sheh gjithçka. Ky simbol është shpesh në qendër të teorive të konspiracionit, të cilat e lidhin atë me organizata sekrete, kontroll global dhe pushtet të fshehtë.
Por çfarë është në të vërtetë ky simbol? Dhe a ka ndonjë bazë reale pas legjendave që qarkullojnë?
Origjina historike: më e vjetër se Iluminati
Syri brenda trekëndëshit, që zakonisht shfaqet me rreze drite që burojnë prej tij, nuk lindi me Iluminatin. Në fakt, simboli është përdorur që në antitet, për të përfaqësuar dritën hyjnore, mbikëqyrjen e Zotit dhe ndriçimin shpirtëror.
Në shekullin XVIII, ky simbol u shfaq në shumë kisha të krishtera në Europë, si një përfaqësim i syrit të Zotit që vështron mbi njerëzimin. Po ky imazh u përdor edhe nga masonët dhe më pas nga disa lëvizje filozofike e mistike, përfshirë grupin Iluminati të Bavarisë, një shoqëri sekrete që veproi për pak kohë në vitet 1700.
Syri në dollarin amerikan: arsyeja zyrtare
Një nga shfaqjet më të famshme të këtij simboli është në dollarin amerikan, në pjesën e pasme të bankënotës 1-dollarëshe. Aty, syri shfaqet mbi një piramidë të papërfunduar, e cila sipas dokumenteve zyrtare përfaqëson forcën, stabilitetin dhe të ardhmen e ndërtimit të kombit amerikan.
Syri aty simbolizon ndihmën e Zotit në suksesin e këtij projekti. Nën të shkruhet fraza latine “Annuit Coeptis” (“Ai ka miratuar përpjekjet tona”) – një tjetër tregues se synimi ishte më shumë simbolik sesa sekret.
Pavarësisht origjinës fetare dhe simbolikës shpirtërore, në kohët moderne, Syri i Iluminatit është bërë sinonim me kontrollin sekret të botës. Sipas teorive të shumta, ky simbol është dëshmi e ekzistencës së një elite të fshehtë që drejton politikën, ekonominë, mediat dhe teknologjinë nga prapaskenat.
Këto teori janë nxitur nga fakti që simboli është përdorur nga masonët dhe është i lidhur me figura të fuqishme të historisë. Për shumë njerëz, çdo paraqitje e këtij simboli në kulturën pop, te videot muzikore apo në logot e kompanive të mëdha, shihet si “provë” e një rrjeti të padukshëm pushteti.
Në mungesë të provave konkrete, shumica e teorive që rrethojnë Syrin e Iluminatit mbeten spekulime. Historianët dhe studiuesit bien dakord se simboli ka kaluar nëpër shumë etapa interpretimi – nga fetar, në filozofik e deri në pop kulturë, por pa një lidhje të drejtpërdrejtë me një “qeveri të fshehtë botërore”.
Megjithatë, fuqia e simbolit qëndron pikërisht te misteri që e rrethon. Në një epokë ku informacioni është i bollshëm, por besimi publik në institucionet është në rënie, simbolet si Syri i Iluminatit vazhdojnë të jenë terren pjellor për dyshime, frikë dhe teori alternative.
