Një plan i Mbretërisë së Bashkuar për të dërguar azilkërkuesit e refuzuar në “qendra kthimi” në vende të treta tregon se Britania pas Brexit-it ndodhet “në një moment shumë të errët”, tha kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama.
Në intervistën e tij ekskluzive për The Guardian, Rama tha se ideja që Britania të kërkonte vende për të larguar emigrantët do të kishte qenë e paimagjinueshme një dekadë më parë.
Plani, i njoftuar muajin e kaluar nga kryeministri britanik Keir Starmer gjatë një vizite në Shqipëri, parashikon krijimin e qendrave të përpunimit në vende të treta për ata që u është refuzuar azili dhe që kanë shteruar rrugët ligjore në Britaninë e Madhe.
Marrëdhëniet midis Shqipërisë dhe Britanisë u tensionuan nën qeveritë e mëparshme konservatore, mes akuzave për rritje të kalimeve të paligjshme dhe për emigrantë shqiptarë që “pushtonin” brigjet britanike me gomone.
Vizita e Starmer në maj – e para ndonjëherë nga një kryeministër britanik – synonte të vendoste marrëdhëniet në një bazë të re. Gjatë qëndrimit të tij në Tiranë, Starmer deklaroi se po zhvilloheshin bisedime me një numër vendesh për ngritjen e qendrave të kthimit. Megjithatë, në një konferencë të përbashkët për shtyp, Rama deklaroi se Shqipëria nuk do të bëhej pjesë e kësaj skeme – një qëndrim që u interpretua si një qortim i butë ndaj vizitorit të tij.
Në përpjekje për të sqaruar qëndrimin e tij, Rama tha se Starmer, një “person shumë i mirë dhe i këndshëm”, nuk e kishte bërë asnjëherë publikisht këtë kërkesë dhe se nuk ishte i pari që e kishte hapur këtë temë në mënyrë joformale. “Kam qenë i qartë që kur Boris Johnson ma kërkoi, edhe Rishi Sunak po ashtu… gjithmonë kam thënë jo,” tha ai.
Ndryshe nga qëndrimi ndaj Britanisë, Shqipëria ka pranuar një marrëveshje të ngjashme me Italinë, për shkak të “marrëdhënies shumë të veçantë” mes dy vendeve. Marrëveshja me qeverinë italiane, e drejtuar nga Giorgia Meloni, parashikon kapjen e emigrantëve në det dhe dërgimin e tyre në qendra pritjeje në Shqipëri për përpunimin e kërkesave për azil – një skemë që është përballur me sfida ligjore.
Rama tha se marrëdhënia me Italinë është ndërtuar mbi solidaritetin historik që nga rënia e regjimit stalinist të Shqipërisë në vitin 1991. “Italia ka qenë aty për ne në çdo moment të errët, që nga dita kur dolëm nga ferri i të qenit Koreja e Veriut e Evropës,” tha ai. “Kemi një pikë të dobët për Italinë, kështu që kur Italia na kërkon diçka, ne themi ‘po’. Pikë.”
Qëndrimi i Ramës vjen në një kohë kur Shqipëria po shfaq një vetëbesim të ri ndërsa përparon drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian. Ai ia atribuoi këtë ndryshim “frymës së re të shtyrë nga gjeopolitika”, që pas pushtimit të Ukrainës nga Rusia, teksa BE-ja po përpiqet të përqafojë më në fund Ballkanin Perëndimor – një rajon që tradicionalisht është parë si pjesë e sferës së ndikimit të Moskës.
