Eksportet kanë vijuar rënien dyshifrore për të katërtin muaj radhazi në qershor, duke bërë që të thellohet tendenca tkurrëse për gjithë 6 mujorin, pavarësisht ecurisë pozitive në dy muajt e parë të vitit, teksa rënia e euros dhe çmimet më të lira të produkteve në bursat ndërkombëtare po thellojnë humbjet e eksportuesve.
Mineralet e lëndët djegëse, tekstilet e këpucët si dhe materialet e ndërtimit e metalet kanë ndikuar në këtë rënie në qershor, ndërsa me nivele më të ulëta janë tkurrur makineritë e pajisjet. I vetmi grup që ka shënuar rritje, duke amortizuar disi rënien e më të mëdhenjve është ai i ushqimeve, pijeve e duhanit. Madje, në qershor, ky i fundit ka kaluar për herë të parë në historinë e eksporteve në të dytin më të madh në vend, pas tekstileve e këpucëve.
Sipas INSTAT, në qershor 2023, eksportet e mallrave arritën vlerën 38 miliardë lekë, duke u ulur me -17,3%, në krahasim me të njëjtën periudhë të një viti më parë dhe me -4,0%, në krahasim me Maj 2023. Kjo është rënia më e dytë e thellë me bazë vjetore, pas prillit (-19.3%).
Sipas INSTAT, Gjatë muajit Qershor 2023, në uljen e eksporteve prej -17,3%, kanë ndikuar grupet: “Materiale ndërtimi dhe metale” me -9,7 pikë përqindje, “Minerale, lëndë djegëse, energji elektrike” me -4,5 pikë përqindje, “Produkte kimike dhe plastike” me -4,4 pikë përqindje, etj. Ndërsa, pozitivisht ka ndikuar grupi: “Ushqime, pije, duhan” me +4,6 pikë përqindje.
Eksportet, gjatë këtij gjashtëmujori janë ulur me -7,4%, krahasuar me një vit më parë. Grupet që kanë ndikuar negativisht në uljen vjetore të eksporteve, janë: “Materiale ndërtimi dhe metale” me -6,8 pikë përqindje, “Minerale, lëndë djegëse, energji elektrike” me -2,2 pikë përqindje, “Produkte kimike dhe plastike” me -1,0 pikë përqindje, etj. Ndërsa, pozitivisht kanë ndikuar grupet: “Ushqime, pije, duhan” me +2,1 pikë përqindje dhe “Makineri, pajisje dhe pjesë këmbimi” me +0,8 pikë përqindje.
Në janar shitjet jashtë vendit u zgjeruan me 20.2% me bazë vjetore, ndërsa në shkurt u zgjeruan me vetëm 2.8%. rënia nisi në mars, me 11.7%, u thellua në prill me 19.3% dhe vijoi tendencën negative në maj me -11.7%. Në qershor tkurrja u thellua sërish në 17.3%.
Fasoni bie ndjeshëm në qershor
Pas një përmirësimi në maj, eksportet e “Tekstile dhe këpucë”, iu rikthyen rënies në qershor. Sipas INSTAT, eksportet e këtij grupi u tkurrën me 8.5% në qershor, duke zbritur në gati 11 miliardë lekë. Sipas eksportuesve, arsyeja kryesore lidhet me rënien e ndjeshme të euros që ul të ardhurat e eksportuesve kur konvertohen në lekë.
Faktorë të tjerë që kanë ndikuar janë rritja e pagës minimale që ka shtuar kostot e punës, tkurrja e kërkesës nga jashtë sidomos për këpucë (nga ndryshimi i motit, shitësit e pakicës kanë krijuar stoqe të mëdha), kriza ekonomike në Europë që ka ulur kërkesën si dhe zhvendosja e prodhuesve në Indi e vende të tjera të Azisë për shkak të kostove më të ulëta.
Për 6 mujorin, eksportet e këtij grupi ranë lehtë me 0.45%. “Tekstilet e këpucët” mbeten grupi më i madh në vend, me 29% të totalit.
Bien dhe mineralet e lëndët djegëse
“Mineralet dhe lëndët djegëse” ranë me 24% në qershor. Burime nga Bankers Petroleum thanë se ndonëse ata të gjithë prodhimin po e çojnë për eksport, rënia ka ardhur si rrjedhojë e çmimeve më të ulëta të naftës.
Për 6 mujorin, tkurrja është 10%.
Ky grup vijon të mbetet i dyti më i madh në vend me 21.7% të totalit për 6 mujorin.
Materialet e ndërtimit dhe metalet në tkurrje të ndjeshme
Materialet e ndërtimit dhe metalet vijuan me tkurrjen e ndjeshme dhe në qershor, me -41.4%, duke pasur ecurinë më negative nga të gjitha grupet. Sipas burimeve nga Kurum, një ndër eksportuesit më të mëdhenj në vend, tendenca lidhet me disa faktorë, si rënia e çmimeve, por dhe frenimi i kërkesës.
Për 6 mujorin, ky grup u tkurr me 39%, duke dhënë ndikimin më negativ në ecurinë e eksporteve.
Ky grup është i treti më i madh për 6 mujorin, me 17.9% të totalit.
Ushqimet, pijet dhe duhani ishin grupi i dytë më i madh në qershor
“Ushqimet, pijet dhe duhani” u rritën me vetëm 1.6% në prill (nga 18.2% në mars). Përfaqësuesit e sektorit thonë se janë ndikuar nga rënia e çmimeve në tregjet ndërkombëtare për shkak të motit të favorshëm, që ka rritur prodhimin.
Megjithatë në maj sektori iu rikthye rritjes së shpejtë, duke u zgjeruar me 24.6%. kjo tendencë ka vijuar edhe në qershor, kur ky grup ishte i vetmi që vijoi zgjerimin e fortë me 42.6%, duke kaluar për herë të parë këtë muaj në të dytin më të madh në vend, pas tekstileve e këpucëve, me 18.8% të totalit, teksa mineralet e materialet e ndërtimit ranë ndjeshëm, duke zvogëluar peshën e tyre në totali e eksporteve.
Për 6 mujorin, ky grup është zgjeruar me 20.7%, duke pasur ecurinë më të mirë, ndërsa mbetet i katërti më i madh me 13% të totalit, nga 10% në të njëjtën periudhë të një viti më parë.
Industria automotive po ndien efektet e rënies së euros
Eksportet e Makineri, pajisje, pjesë këmbimi ishin deri në muajin mars grupi që po shënonte ecurinë më të mirë të eksporteve si rrjedhojë e zgjerimit të fabrikave që punojnë në industrinë mbështetëse automotive. Por, në prill, edhe ky grup shënoi rënie të eksporteve me 5.9% me bazë vjetore, duke u ndikuar nga zhvlerësimi i euros.
Megjithatë në maj, grupi iu rikthye rritjes, duke u zgjeruar me 10.5%. por, në qershor grupi shënoi sërish rënie, me 4.8%, si rrjedhojë e rënies së euros.
Për 6 mujorin grupi është rritur me 10%, teksa përbën 8.9% të totalit të eksporteve.
Rritet deficiti tregtar
Në Qershor 2023 eksportet e mallrave arritën vlerën 38 mld lekë, duke u ulur me -17,3%, në krahasim me të njëjtën periudhë të një viti më parë dhe me -4,0%, në krahasim me Maj 2023. Importet e mallrave arritën vlerën 75 miliard lekë, duke u ulur me -7,5%, në krahasim me një vit më parë dhe me -6,8%, në krahasim me Maj 2023.
Defiçiti tregtar i këtij muaji është 37 miliard lekë, duke u rritur me 5,4%, krahasuar me Qershor 2022 dhe ulur me -9,6%, në krahasim me Maj 2023.
Në këtë gjashtëmujor eksportet e mallrave arritën vlerën 234 miliard lekë, duke u ulur me -7,4%, ndërkohë importet e mallrave arritën vlerën 439 miliard lekë, duke u ulur me -1,6%, krahasuar me një vit më parë. Defiçiti tregtar arriti vlerën 204 mld lekë, duke u rritur me 5,9%, krahasuar me të njëjtën periudhë të 2022.
Bien eksportet drejt Italisë, Greqisë e Spanjës
Sipas INSTAT, Në muajin Qershor 2023, vendet me të cilat Shqipëria ka pasur ulje më të madhe të eksporteve, në krahasim me Qershor 2022 janë: Italia (9,4%), Greqia (40,7%) dhe Spanja (47,9%).
Ndërsa, vendet me të cilat eksportet kanë pasur rritje më të madhe, janë: Zvicra (34,8%), Kina (10,1%) dhe Ukraina (63,0%).
Gjatë këtij gjashtëmujori vendet me të cilat Shqipëria ka pasur ulje më të madhe të eksporteve, në krahasim me një vit më parë, janë: Italia (10,6%), Gjermania (30,3 %) dhe SHBA (57,8%). Ndërsa, vendi me të cilin eksportet kanë pasur rritjen më të madhe, është: Spanja (67,0%), Greqia (16,1%) dhe Maqedonia (12,4%).
Në muajin Qershor 2023, vendet me të cilat Shqipëria ka pasur uljen më të madhe te importeve, janë: Italia (6,4%), Kosova (46,5%) dhe Rusia (77,3%). Ndërsa, vendet me të cilat importet kanë pasur rritjen më të madhe të importeve, në krahasim me Qershor 2022 janë: Kina (50,6 %), Gjermania (15,2%) dhe SHBA (48,8%).
Gjatë këtij gjashtëmujori, vendet me të cilët Shqipëria ka pasur uljen më të madhe të importeve, në krahasim me një vit më parë, janë: Turqia (18,4%), Greqia (11,9%) dhe Italia (3,8%). Ndërsa, vendet me të cilat importet kanë pasur rritjen më të madhe janë: Kina (39,7%), Zvicra (103,1%) dhe SHBA (49,0%).
Shkëmbimet tregtare me vendet e BE-së zënë 59,2%, të gjithë tregtisë. Në Qershor 2023, eksportet drejt vendeve të BE-së zënë 75,6% të eksporteve gjithsej dhe importet nga vendet e BE-së zënë 50,9 % të importeve gjithsej. Partnerët kryesorë tregtarë janë: Italia (29,6%), Kina (9,0%), Turqia (7,2%) dhe Greqia (6,8%).
Shkëmbimet tregtare, për gjashtëmujorin e parë 2023, me vendet e BE-së zënë 59,3% të gjithë tregtisë. Në periudhën Janar – Qershor 2023, eksportet drejt vendeve të BE-së zënë 74,1% të eksporteve gjithsej dhe importet nga vendet e BE-së zënë 51,4% të importeve gjithsej. Partnerët kryesorë tregtarë janë: Italia (30,2 %), Kina (7,6%), Turqia (7,0%) dhe Greqia (6,8%).
