Nga Jonas Parello-Plesner, Politico.eu
Të jesh fqinj i një regjimi autoritar është e rrezikshme. Dhe lufta e Rusisë në Ukrainë ka shkatërruar naivitetin për kërcënimin e paraqitur nga diktatorët si presidenti Vladimir Putin. Megjithatë, pavarësisht kësaj, liderët europianë vazhdojnë të injorojnë rrezikun me të cilin po përballet Tajvani nga fqinji i tij, Republika Popullore e Kinës.
Edhe në samitin e fundit të NATO-s ku europianët ishin më të fortë se zakonisht në strategjinë e tyre për Kinën, çeshtja e Tajvanit mbeti një tabu. Por për të parandaluar që Tajvani të bëhet Ukraina e ardhshme, ka ardhur koha që NATO dhe Bashkimi Europian të ndihmojnë në mbrojtjen e kësaj demokracie dhe vlerave të saj. Ata kanë fuqinë për ta bërë këtë por duhet të përgatiten.
Për sa i përket sistemeve të vlerave, Tajvani dhe Kina janë si dita me natën. Pas një dekade të sundimit të liderit Xi Jinping, Kina është bërë gjithnjë e më represive. Ndërkohë, Tajvani është bërë një fener i demokracisë në rajon, duke shënuar 94 nga 100 në indeksin e Freedom House – më i lartë se shumica e anëtarëve të BE-së.
Siç deklaroi kohët e fundit presidenti Tajvanez Tsai Ing-wen: “Demokracia është bërë një pjesë e panegociueshme e identitetit tonë”. Ashtu si Putini, megjithatë, Xi është i qartë në ambicien e tij: ribashkimi i atdheut – i cili, për të, përfshin Tajvanin me çdo kusht, raporton abcnews.al.
Në këto linja, ushtria kineze ka rritur shpenzimet dhe po përpiqet të neutralizojë forcën ushtarake amerikane në rajon. Dhe Pekini po shton provokimet, me avionë luftarakë kinezë që kryejnë stërvitje ushtarake në hapësirën ajrore të Tajvanit.
Duke pasur parasysh një pushtim të mundshëm, pa dyshim, Shtetet e Bashkuara do të mbronin ushtarakisht Tajvanin. Presidenti Joe Biden ka qenë i qartë për këtë, duke u përgjigjur me një “po” pa mëdyshje, kur u pyet nëse SHBA do të ndihmonë Tajvanin në rast të një pushtimi nga Kina.
Europa, nga ana tjetër, do të luante një rol të vogël në çdo skenar ushtarak për shkak të mungesës së aftësive.
Megjithatë, ka më shumë se një mënyrë për të penguar luftën dhe Europa mund ta parandalojë.
Së bashku me demokracitë globale të G7-ës dhe më gjerë, udhëheqësit europianë duhet të sinjalizojnë se çdo agresion ushtarak kinez do të përballet me sanksione të forta, ashtu siç ndodhi me Rusinë.
Në një skenar të tillë, Kina do ta shihte veten të shkëputur nga globalizimi nga i cili ka përfituar dhe kërcënimi i sanksioneve ekonomike do të kishte një rezonancë më të madhe me liderët e Partisë Komuniste Kineze sesa me homologët e tyre rusë.
Për Europën, kjo do të thotë fillimi i një bashkëbisedimi të sinqertë me komunitetin e biznesit.
Aktualisht, shumë kompani europiane janë tërhequr nga Rusia, duke shkuar përtej asaj që kërkohet ligjërisht nga sanksionet. Shumica u befasuan kur Putini filloi një luftë agresioni në shkallë të gjerë, dhe disa, veçanërisht në komunitetin gjerman të biznesit, ende ëndërrojnë për një rikthim në botën e mëparshme.
Megjithatë, këto kompani duhet të njohin realitetin e ri dhe të përgatiten për mundësinë e ardhshme të një pushtimi ushtarak të Tajvanit. Planifikimi për situatën e emergjencës duhet të fillojë tani.
Dallimi kryesor midis pushtimit rus të Ukrainës dhe një lufte të mundshme në Tajvan do të ishte rreziku i ekonomisë.
Flukset tregtare kineze i kalojnë ato të Rusisë, që do të thotë se jehonat ekonomike do të ishin të mëdha – jo vetëm për Perëndimin, por edhe për Kinën, pasi ajo ende mbështetet tek eksporti.
Kjo e bën edhe më të rëndësishme gatishmërinë e Kinës tani, kështu që kërcënimi i dëmit ekonomik vepron si një pengesë.
A do ta mbështeste populli europian një hap të tillë? Po, do ta bënin
Rezultati i sondazhit të fundit global që kryem me Latana zbuloi se kur u pyetën për ndërprerjen e lidhjeve ekonomike me Kinën nëse do të pushtonte Tajvanin, më shumica ishin pro sesa kundër në gjysmën e vendeve të anketuara.
Këto vende përfshijnë shumë nga partnerët kryesorë tregtarë të Kinës, si Shtetet e Bashkuara, Japonia, Koreja e Jugut dhe Gjermania, dhe së bashku, ato përbëjnë mbi 53 për qind të tregtisë totale të Kinës, ose 2.3 trilion dollarë.
Ky është një mesazh i qartë i unitetit që duhet t’i detyrojë udhëheqësit kinezë dhe planifikuesit ushtarakë të mendojnë dy herë. Udhëheqësit europianë duhet të dëgjojnë popullsinë e tyre. Ata duhet të fillojnë të planifikojnë për këtë skenar dhe të sigurohen që Kina të kuptojë se cilat mund të jenë pasojat e veprimeve të saj.
Pushtimi i Ukrainës është një gabim shumë i rëndë, por përsëritja e gabimit do të ishte e pafalshme./abcnews.al
