Albumi i ri i Adele-s, 30, më në fund është lancuar. Muajin e kaluar, qindra miliona prej nesh dëgjuan këngën e parë Easy On Me. Kjo këngë të ngjall ndjenja që nuk shprehen lehtë me fjalë. Por ndoshta mund të pajtohemi se është një këngë e trishtë.
Nuk është e qartë pse na pëlqen muzika e trishtë. Trishtimi është zakonisht një ndjenjë që përpiqemi ta shmangim. Megjithatë, muzika e trishtë na tërheq dhe na ngre lart.
Por, pse të dëgjosh muzikë të trishtë na bën të ndihemi mirë?
Biologjia e muzikës së trishtuar
Le të fillojmë me teoritë biologjike. Kur përjetojmë humbje të jetës reale, ose ndjejmë ndjeshmëri me dhimbjen e tjetrit, hormone të tilla si prolaktina dhe oksitocina lëshohen brenda nesh. Këto na ndihmojnë të përballojmë humbjen dhe dhimbjen. Ata e bëjnë këtë duke na bërë të ndihemi të qetë, të ngushëlluar dhe të mbështetur. Ndjenja e dhimbjes së Adelës, ose kujtimi i dhimbjes sonë, mund të shkaktojë ndryshime të tilla kimike brenda nesh. Klikimi mbi këngën e Adelës mund të jetë si të klikosh në pikën tonë metaforike të morfinës, raporton albeu.com.
Juria është ende jashtë kësaj teorie. Një studim nuk gjeti asnjë provë që muzika e trishtë rrit nivelet e prolaktinës. Megjithatë, studime të tjera kanë lënë të kuptohet për një rol të prolaktinës dhe oksitocinës në bërjen e muzikës së trishtë të ndjehet e mirë.
Psikologjia e muzikës së trishtë
Arsyeja kryesore që ne kënaqemi me këngët e trishtuara është sepse ato na “lëvizin” thellësisht. Kjo përvojë nganjëherë quhet “kama muta”, një term sanskrit që do të thotë “i lëvizur nga dashuria”. Ndjenja e lëvizjes mund të përfshijë të dridhura, rrëqethje, një vërshim emocionesh (përfshirë ato romantike), një ngrohtësi në gjoks dhe ngazëllim.
Por pse ndihemi të prekur?
Shkrimtari amerikan James Baldëin e kuptoi këtë kur reflektoi: “Gjërat që më munduan më shumë ishin ato që më lidhnin me të gjithë njerëzit që ishin gjallë, që kishin qenë ndonjëherë gjallë”. Në mënyrë të ngjashme, ndjenja e prekjes mund të vijë nga ne që ndihemi papritur më afër njerëzve të tjerë.
Kjo mund të shpjegojë pse njerëzit që kanë më shumë gjasa të ndihen të prekur nga muzika e trishtë janë ata me ndjeshmëri më të lartë. Në të vërtetë, kur të kemi dëgjuar albumin 30, mund t’i drejtohemi videove të reagimit për të parë se si ndihen të tjerët. Kjo na lejon të ndajmë një përvojë emocionale me të tjerët. Ndjenja e ndarjes së përbashkët rrit ndjenjën tonë të të qenit i lëvizur dhe nxit ndjenjat e rehatisë dhe përkatësisë.
Muzika e trishtë e Adele-s mund të jetë një miku ynë. Mund të veprojë si një zëvendësues social. Muzika e trishtë mund të përjetohet si një mik imagjinar që ofron mbështetje dhe ndjeshmëri pas humbjes.
Ndjenja mund të rezultojë gjithashtu nga kujtimet e momenteve të rëndësishme të jetës sonë. Këngët e Adele-s janë shumë nostalgjike. Mund të jetë më tepër nostalgji, sesa trishtim, ajo që na pëlqen, raporton albeu.com.
Në të vërtetë, kur njerëzit dëgjojnë muzikë të trishtë, vetëm rreth 25% thonë se ndihen të trishtuar. Pjesa tjetër përjeton emocione të tjera, shpesh të lidhura, më së shpeshti nostalgji. Kjo ndjenjë nostalgjie mund të ndihmojë në rritjen e ndjenjës sonë të lidhjes shoqërore, zbutjen e ndjenjave të pakuptimta dhe reduktimin e ankthit.
Një lloj teorie psikologjike krejtësisht tjetër është se këngët e Adele-s janë palestra emocionale. Ata na japin një hapësirë të sigurt dhe të kontrolluar në të cilën ne mund të eksplorojmë trishtimin e simuluar. Ata janë ekuivalenti emocional i Neo sparring me Morpheus në filmin Matrix.
Trishtimi i simuluar na lejon të eksperimentojmë dhe të mësojmë nga ky emocion. Ne mund të rrisim ndjeshmërinë tonë, të mësojmë t’i shohim më mirë gjërat nga këndvështrimi i njerëzve të tjerë dhe të provojmë përgjigje të ndryshme ndaj trishtimit. Kjo mund të na bëjë të përgatitur më mirë për atë kur ndodh një humbje e vërtetë. Përvoja të tilla mësimore mund të kenë evoluar për të qenë të këndshme për të inkurajuar përdorimin e tyre.
Marrja e kuptimit të trishtimit
Përndryshe, mund të ndodhë që këngët e Adelës të mos jenë të këndshme sepse janë të trishtuara ose nostalgjike. Ato mund të jenë të këndshme thjesht sepse janë të bukura. Trishtimi thjesht mund të përkojë me bukurinë. Në të vërtetë, shikimi i akteve të virtytit moral ose bukurisë sugjerohet të provokojë ndjenja lartësie dhe mund të na prekë, lëvizë dhe frymëzojë.
Mund të mendojmë edhe në nivelin kulturor. Këtu mund të shohim kënaqësinë që na japin këngët e Adele-s për sa i përket kuptimit që ajo na ndihmon të bëjmë. Adele merr përvoja të vështira të jetës dhe ndihmon për t’i kuptuar ato.
Kjo është ajo që bën arti tragjik. Merr dhimbjen, vuajtjen dhe trishtimin e botës dhe i jep kuptim. Siç ka thënë dhe dikur filozofi gjerman Friedrich Nietzsche, dikush që ka një arsye për të jetuar mund të përballojë pothuajse çdo gjë.
Në fund të fundit, këngët e Adele-s do të nënkuptojnë diçka të ndryshme për secilin prej nesh. Ne dëgjojmë muzikë të trishtuar kur duam të reflektojmë, të përkasim ose të relaksohemi. Ne dëgjojmë të përjetojmë bukurinë, të marrim rehati ose të kujtojmë.
Por për të gjithë ne këngët e Adele-s thonë: nuk je vetëm në dhimbjen tënde. Ata na lejojnë të ndjejmë dhimbjen e saj, të ndajmë vuajtjet tona dhe të lidhemi me të tjerët në të kaluarën dhe të tashmen. Dhe në ndarjen e të njerëzishmes, është e bukura./Pështatur nga The Conversation, albeu.com
