Bota ka gjasa të kalojë kufirin kyç të temperaturës për herë të parë gjatë 5 viteve të ardhshme, parashikojnë shkencëtarët.
Studiuesit thonë se tani ka një shans 66% që të kalojmë pragun e ngrohjes globale prej 1,5 gradë deri në vitin 2027.
Shanset po rriten për shkak të emetimeve nga aktivitetet njerëzore dhe një modeli të mundshëm të motit El Niño.
Nëse bota e kalon kufirin, shkencëtarët theksojnë se shkelja, megjithëse shqetësuese, ka të ngjarë të jetë e përkohshme.
Arritja e pragut do të thotë se bota është 1.5C më e ngrohtë se sa ishte gjatë gjysmës së dytë të shekullit të 19-të, përpara se emetimet e karburanteve fosile nga industrializimi të fillonin me të vërtetë të rriteshin.
Dhe thyerja e kufirit qoftë edhe për vetëm një vit është një shenjë shqetësuese se ngrohja po përshpejtohet dhe nuk po ngadalësohet.
Shifra 1.5 C është bërë një simbol i negociatave globale për ndryshimet klimatike. Vendet ranë dakord të “ndjekin përpjekjet” për të kufizuar rritjen e temperaturës globale në 1.5C sipas marrëveshjes së Parisit të vitit 2015.
Shkuarja mbi 1.5C çdo vit për një ose dy dekada do të shihte ndikime shumë më të mëdha, të tilla si valë të nxehta më të gjata, stuhi më intensive dhe zjarre.
Por kalimi i nivelit në një nga vitet e ardhshme nuk do të thotë se kufiri i Parisit do thyhet. Shkencëtarët thonë se ka ende kohë për të kufizuar ngrohjen globale duke ulur ndjeshëm emetimet.
Që nga viti 2020, Organizata Botërore Meteorologjike ka dhënë një vlerësim të mundësive që bota të kapërcejë pragun e 1.5C në çdo vit.
Në atë kohë ata parashikuan se kishte më pak se 20% mundësi për të thyer pragun 1.5C në pesë vitet e ardhshme.
Deri vitin e kaluar kjo ishte rritur në 50%, dhe tani është rritur në 66%.
Çfarë do të thotë të kalosh mbi 1.5C?
Shifra nuk është një masë e drejtpërdrejtë e temperaturës së botës, por një tregues se sa ose sa pak është ngrohur ose ftohur Toka në krahasim me mesataren afatgjatë globale.
Shkencëtarët përdorin të dhënat mesatare të temperaturës nga periudha midis viteve 1850-1900 si një masë se sa e nxehtë ishte bota përpara mbështetjes sonë moderne në qymyrin, naftën dhe gazin.
Për dekada ata besonin se nëse bota ngrohej me rreth 2 gradë Celsius, ky do të ishte pragu i ndikimeve të rrezikshme, por në vitin 2018 ata e rishikuan ndjeshëm këtë vlerësim, duke treguar se kalimi i 1.5 gradë Celsius do të ishte katastrofik për botën.
Dhe në vitet midis tani dhe atëherë ata besojnë se ka një shans shumë të fortë që kufiri 1.5C të tejkalohet për herë të parë.
“Ne me të vërtetë tani jemi afër një tejkalimi të përkohshëm prej 1.5 C për temperaturën mesatare vjetore, dhe kjo është hera e parë në historinë njerëzore që kemi qenë kaq afër,” tha Prof Adam Scaife, kreu i parashikimeve me rreze të gjatë në Zyrën Met, të cilët përpilojnë të dhënat nga agjencitë e motit dhe klimës në mbarë botën.
“Unë mendoj se kjo është ndoshta statistika më e zymtë, më e qartë dhe më e thjeshtë që kemi marrë në raport,” tha ai në një konferencë shtypi.
Studiuesit theksojnë se temperaturat do të duhet të qëndrojnë në ose mbi 1.5C për 20 vjet që të mund të thonë se pragu i marrëveshjes së Parisit ishte kaluar.
“Ky raport nuk do të thotë se ne do të tejkalojmë përgjithmonë nivelin 1.5C të specifikuar në Marrëveshjen e Parisit që i referohet ngrohjes afatgjatë,” tha Sekretari i Përgjithshëm i WMO Prof. Petteri Taalas.
“Megjithatë, WMO po jep alarmin se ne do të shkelim nivelin e 1.5C në një bazë të përkohshme me frekuencë në rritje,” tha ai.
Çfarë ndryshimi do të bëjë El Niño?
Ka dy elementë kryesorë, i pari është vazhdimi i niveleve të larta të emetimeve të karbonit nga aktivitetet njerëzore që pavarësisht rënies gjatë pandemisë janë ende në rritje.
Pjesa e dytë, kritike është shfaqja e mundshme e El Niño, një fenomen i motit me implikime globale.
Për tre vitet e fundit bota ka përjetuar një ngjarje La Niña e cila ka ulur deri diku ngrohjen e klimës.
Por nxehtësia shtesë që El Niño do të sjellë në sipërfaqen e Paqësorit ka të ngjarë të shtyjë temperaturën globale në një nivel të ri vitin e ardhshëm.
Megjithatë ka ende paqartësi rreth fillimit dhe shkallës së ngjarjes.
“Vlen të përmendet se shumë nga parashikimet tona që po bëhen tani për El Niño që ne mendojmë se po zhvillohet këtë dimër, po tregojnë një amplitudë mjaft të madhe,” u tha Prof Scaife gazetarëve.
Cilat janë ndikimet e mundshme?
Arktiku do të përjetojë ngrohje në një nivel më të madh se shumë rajone, me anomali të temperaturës që pritet të jetë tre herë më e madhe se shifra globale gjatë pesë dimrave të ardhshëm të hemisferës veriore.
Evropa veriore, përfshirë Britaninë e Madhe, ka të ngjarë të përjetojë reshje të shtuara për periudhën maj-shtator gjatë pesë viteve të ardhshme, thotë raporti./Albeu.com/
