Gazeta zviceriane Neue Zürcher Zeitung i ka kushtuar një shkrim situatës zgjedhore në Shqipëri dhe përshtypjet e liderave që kandidojnë për të qënë kryeministër i Shqipërisë pas 25 Prillit.
“Vështirë se diçka është përmirësuar në 8 vjet, dhe mjaft prej tyre u përkeqësuan. Kjo nuk mund të fshihet as me një veshje jokonvencionale…”- shkruhet ndër të tjera në artikullin e Neue Zürcher Zeitung .
Shkrimi i plotë:
Shpresa për reforma ka avulluar në Shqipëri
Kur Edi Rama hapi spitalin me ministrin turk të Shëndetësisë të mërkurën në qytetin e Fierit, gjiganti me mjekër ra në sy jo vetëm për shkak të gjatësisë së tij gati dy metra. Ndryshe nga politikanët e tyre më kostume, kreu i qeverisë së Shqipërisë kishte veshur atlete të bardha dhe nën xhaketë kishte një bluze me trëndafil, që është simboli i partisë së tij socialiste.
Veshja e tij tani nuk është aq provokuese sa figurat me pozicione të ndryshme seksi që zbukuruan këmishat e tij kur ai jepte mësim në Akademisë e Arteve të Tiranës menjëherë pas rënies së regjimit stalinist. Sidoqoftë, edhe pas dy dekadash e gjysmë si një politikan profesionist, Rama ende flirton me jokonformizmin e tij.
Por shpresa e frymëmarrjes së freskët, e cila solli Ramën në detyrë në vitin 2013, ka kohë që është zhdukur. Vështirë se diçka është përmirësuar në 8 vjet, dhe mjaft prej tyre u përkeqësuan. Kjo nuk mund të fshihet as me një veshje jokonvencionale. Në zgjedhjet e së dielës, Rama dëshiron të bëhet kryeministër për herë të tretë. Do të ishte hera e parë që ndodh në Shqipërinë post-komuniste.
Një shembull i tendenca gjithnjë e më autoritare të ish-bartësit të shpresës është trajtimi i tij i mospajtimit publik. Kur ishte anëtar i opozitës, ai kritikoi ashpër përpjekjet e qeverisë për të kufizuar lirin e shtypit.
Megjithatë, në një ligj për mediat në vitin 2019, ai synoi pikërisht këtë; ndëshkimet e larta që kërcënuam për “raportimin e njëanshëm” kishin për qëllim si një mjet presioni ndaj mediave që ishin kritike ndaj qeverisë. Ligji erdhi vetëm pak pas protestave ndërkombëtare.
Sidoqoftë, presioni mbi zërat kritikë mbetet i lartë. Qeveria përpiqet të heshtë gazetarët me fyerje, kërcënime dhe akuza penale. Një transmetuesi të pavarur televiziv iu hoq licenca në vitin 2015 për shkelje të pretenduara tatimore që nuk janë provuar kurrë.
Edhe me skandalin e fundit, Rama menjëherë kundërsulmoi dhe akuzoi portalin Lapsi.al se ka manipuluara të dhëna. Portali kishte zbuluar se partia e tij mban listat e informacionit personal për 910,000 votues që mund të përdoren për të ndikuar tek ata. Disa shqiptarëve kjo u kujton metodat e policisë sekrete të frikshme komuniste Sigurimi.
Zgjedhjet lokale të vitit 2019 u lanë në hije nga një skandal i blerjes së votave. Gazeta gjermane “Bild” publikoi regjistrimet telefonike në të cilat shokët e partisë së Ramës flisnin me anëtarët e bandave kriminale për mënyrat e ndikimit te votuesit. Rama më pas kërcënoi gazetarin që i publikoi me një proces gjyqësor.
Duke pasur parasysh këto metoda, nuk është për t’u habitur që në kundërshtim me atë që ishte premtuar, korrupsioni dhe krimi nuk kanë rënë aspak vitet e fundit. Pas bastisjes efektive mediatike në një fshat që ishte i njohur për kultivimin e kërpit, qendrat e prodhimit të drogës u shfaqen në rajone të tjera, shpesh të toleruara nga personalitetet e partisë së Ramës. Një raport nga qeveria amerikane denoncon korrupsionin e përhapur në vend. Të tjerë flasin për një shtet të kapur.
Edi Rama nuk është i vetmi në rajon me tendencat e tij joliberale. Marrëdhënia e tij me presidentin serb Aleksandër Vuçiç, është mjaft e mirë. Të dy politikanët kanë përshtatur partinë dhe qeverinë në përputhje me nevojat e tyre personale dhe kanë eliminuar konkurrentët e brendshëm; të dy kanë krijuar rrjete klienteliste për të siguruar pushtetin e tyre.
Të dy dinë di të sigurojnë mbështetje jashtë Perëndimit, pavarësisht statusit të kandidatit për në BE të vendeve të tyre. Presidenti turk Erdogan nga Ankaraja ishte gjithashtu i përfshirë në ceremoninë e hapjes së spitalit që përmendëm në fillim, i cili ishte fiks në kohë përsa i përket politikës zgjedhore. Ashtu si Vuçiç, edhe Rama konsiderohet të jetë një spirancë e stabilitetit.
Por ka një ndryshim të madh midis dy burrave të fortë. Në Shqipëri, me gjithë rolin e Ramës si favorit, ekziston një opozitë që së paku besohet të heqë një shumicë absolute nga pushtetarët. Lulzim Basha, kandidati kryesor i Partisë Demokratike, e ka mundur Ramën një herë; në vitin 2011, në betejën për kryetarin e Bashkisë së Tiranës.
Para zgjedhjes së tij si kryebashkiak, Basha ka mbajtur disa poste në kabinetin e Sali Berishës, pushteti i të cilit i erdhi fundit në 2013 gjithashtu nga erozioni i shtetit të së drejtës. Por 4 vite në pushtet, siç theksojnë kritikët, e shndërruan Edi Ramën, artistin dikur liberal, në një autokrat joliberal.
