Luftërat në terren të trafikut të drogës kanë bërë që përqindja e vrasjeve të pesëfishohet në gjashtë vjet në Ekuador.
Guayaquil në Ekuador është tani një nga qytetet më të rrezikshme në botë. Dikur ishte një nga vendet më të sigurta në Amerikën Latine, relativisht i patrazuar nga dhuna e fqinjëve të saj.
Tani Ekuadori është në mëshirën e një vale krimi të drejtuar nga kartelet e drogës, të jashtëligjshëm vendas dhe gangsterë ndërkombëtarë.
Që nga viti 2016, shkalla e vrasjeve është pesëfishuar. Qyteti i Paqësorit i Guayaquil, dikur popullor me pensionistët për shkak të shesheve piktoreske dhe kujdesit të shkëlqyer shëndetësor, tani renditet së bashku me Juarez në Meksikë dhe Port-au-Prince në Haiti në një listë të qyteteve më të rrezikshme në botë.
Provinca e Esmeraldas, e cila kufizohet me Kolumbinë, pati 82 vrasje për 100,000 njerëz vitin e kaluar, dy herë më shumë se në vitin 2021. Në Mbretërinë e Bashkuar kjo shifër është 1.1 për 100,000.
Një javë më parë gjashtë persona u vranë dhe gjashtë u plagosën në një përleshje me armë në Guayaquil. Një makinë ndaloi në një rrugë dhe të paktën katër burra hapën zjarr mbi objektivat e tyre.
“Ata vrasin njëri-tjetrin pa mëshirë,” tha koloneli i policisë Marcelo Castillo.
Ekuadorianët fajësojnë presidentin Guillermo Lasso se nuk ka bërë sa duhet sulmet e tmerrshme ndodhin brenda burgjeve, ku bandat rivale, të bllokuara në një hapësirë të mbyllur, bëjnë llogaritë e tyre. Në dy vitet e fundit janë vrarë 430 të burgosur. Të mërkurën tre u gjetën të varur në një burg në Riobamba, në jug të kryeqytetit Quito. Stafi i burgut është i traumatizuar pasi duhet të marrë gjymtyrët e të burgosurve që janë sulmuar deri në vdekje.
Vala e krimit po sjell pasoja politike. Guillermo Lasso, presidenti konservator, ka humbur mbështetjen që kur mori detyrën në vitin 2021, pjesërisht për shkak se ekuadorianët e fajësojnë atë që nuk bëri mjaftueshëm për të frenuar dhunën.
Muajin e kaluar, gjatë një përpjekjeje për ta fajësuar atë për akuzat për korrupsion, të cilat ai thotë se janë të pabaza, ai shpërndau kongresin dhe thirri zgjedhjet për gusht.
Vitin e kaluar Cynthia Viteri, kryebashkiaku i Guayaquil, i tha presidentit se “bandat kriminale janë bërë një shtet në një shtet”.
Analistët shpesh theksojnë një ngjarje në rajon si një pikë kthese kyçe. Në vitin 2016, Kolumbia nënshkroi një marrëveshje paqeje me Farc, Forcat e Armatosura Revolucionare të Kolumbisë. Për dekada ajo kishte financuar veten përmes trafikut të drogës, por zvogëlimi i përfshirjes së saj në aktivitete të tilla pas marrëveshjes së paqes u dha të tjerëve një shans për të mbushur hapësirën.
Me interes të veçantë ishin portet e Paqësorit të Ekuadorit, të cilat Farc i kishte përdorur si bazë për trafikun ndërkombëtar të kokainës. Disa grupe kanë konkurruar pamëshirshëm për këtë territor.
Disa nga organizatat më të fuqishme që drejtojnë drogën në Guayaquil drejtohen nga shqiptarët. Njëri, i njohur si Klani ‘Farruku’, u shpërbë nga policia spanjolle prillin e kaluar. Oficerët arrestuan 17 persona të akuzuar për transportimin e dy tonëve kokainë, të fshehura në peshk të ngrirë, nga Guayaquil.
Rreth 3000 shqiptarë mendohet se janë të vendosur në qytet. Vendi është tërheqës për bandat nga Ballkani pjesërisht sepse deri në vitin 2020 shqiptarët dhe qytetarët e tjerë të Evropës Lindore nuk kishin nevojë për vizë hyrjeje për të hyrë; ata mund të mbërrinin si turistë dhe të zgjatnin vazhdimisht qëndrimin e tyre. Një avantazh tjetër që ata kanë gjetur është se ekonomia është dollarizuar, duke thjeshtuar pastrimin e parave. Dhe dokumentet e rreme janë jashtëzakonisht të lehta për t’u marrë.
“Ekuadori është bërë një pikë e nxehtë për trafikantët shqiptarë të nivelit të ulët dhe të mesëm, shumë prej të cilëve përballen me akuza penale dhe kërkojnë të rifillojnë karrierën e tyre jashtë Evropës,” tha vitin e kaluar InSight Crime, një organizatë investigative e lajmeve që fokusohet në krimin e organizuar.
Në një shenjë të suksesit të trafikantëve evropianë të drogës në Ekuador, ka pasur një ndryshim të dukshëm vitet e fundit në destinacionin e kokainës së trafikuar nga vendi. Në vitin 2019 vetëm 9 për qind e drogës së sekuestruar ishte e destinuar për në Evropë. Deri në vitin 2021 kjo shifër ishte rritur në 30 për qind.
Policia ka zbuluar gjithashtu një rritje të vrasjeve të stilit mafioz italian në Guayaquil. Në janar të vitit të kaluar, në një nga vrasjet më famëkeqe të vendit, Ergys Dashi, një bos i kartelit shqiptar, u qëllua për vdekje para dhjetëra dëshmitarëve në një restorant në qytet.
Ergys u përball me disa urdhër-arreste në Evropë për trafik droge, shfrytëzim seksual dhe posedim armësh. Në Ekuador ai kishte një dosje kriminale krejtësisht të pastër dhe nuk ishte pjesë e asnjë hetimi policor.
Qeveria ekuadoriane thotë se po godet dhunën dhe thekson se konfiskimet e saj të drogës janë në nivele rekord. Në prill Lasso ndryshoi ligjin për t’u mundësuar qytetarëve të zakonshëm të mbanin armë. Ai tha se të gjithë u përballën me “armikun e përbashkët” të krimit të organizuar dhe duhet të jenë në gjendje të mbrohen.
“Tani ka shenja shqetësuese se krimi i organizuar ka zgjedhur pjesë të shtetit,” tha Will Freeman, bashkëpunëtor për studimet në Amerikën Latine në Këshillin për Marrëdhëniet me Jashtë. “Gjërat ka të ngjarë të përkeqësohen.”/The Times
