Akullnajat e Zvicrës kanë humbur edhe 4% të vëllimit të tyre këtë vit, humbja e dytë më e madhe ndonjëherë, pas shkrirjes rekorde të vitit të kaluar prej 6%.
Statistikat vijnë në raportin vjetor të Rrjetit Zviceran të Monitorimit të Akullnajave (Glamos), ekipi i studiuesve të të cilit ka monitoruar 176 nga 1400 akullnajat e Zvicrës për vite me radhë.
Ata paralajmërojnë se tani mund të jetë tepër vonë për të shpëtuar shumë nga fushat e akullit alpin, edhe nëse objektivat klimatike janë arritur.
“Është e tmerrshme”, tha shefi i Glamos.
Në vetëm dy vjet, akullnajat e Zvicrës kanë humbur 10% të vëllimit të tyre të përgjithshëm, aq sa humbën në tre dekadat midis viteve 1960 dhe 1990.
Glaciologët që matin akullin nuk ngushëllohen me faktin se shkrirja e këtij viti është pak më e vogël se rekordi i vitit të kaluar.
“Ishte ende viti i dytë më negativ që nga fillimi i matjeve,” tha për BBC Matthias Huss, kreu i Glamos. “Është e tmerrshme të shohësh se ky ekstrem i vitit të kaluar po përsëritet”.
Studiuesit thonë se humbja është për shkak të verërave të njëpasnjëshme shumë të ngrohta dhe reshjeve shumë të ulëta të borës të dimrit të kaluar. Nëse këto modele të motit vazhdojnë, thonë ata, shkrirja vetëm do të përshpejtohet.
Disa nga akullnajat më të vogla të Zvicrës tashmë janë zhdukur.
Këtë vit studiuesit ndaluan monitorimin e akullnajës St Annafirn sepse nuk kishte mbetur asnjë akull që ia vlente të matej.
Të tjerat po tkurren aq shpejt sa nuk ka gjasa që të shpëtohen, edhe nëse temperaturat globale mbahen brenda objektivit të Parisit për një rritje prej 1.5 gradë Celsius.
Pa një reduktim dramatik të gazeve serrë të lidhur me ngrohjen globale, ekspertët e akullnajave paralajmërojnë se edhe akullnajat më të mëdha si Aletsch, akulli i së cilës tani është 800 m i trashë në pjesë, mund të zhduken brenda një brezi.
“Sa herë që kthehem në këto vende që kam monitoruar për shumë vite, është ndryshe,” tha zoti Huss. “Akulli është më i vogël, më i hollë, më gri. Është shumë e trishtueshme”.
Por humbja e akullnajave është më shumë sesa humbja e një pamje mahnitëse.
Akulli, i cili tradicionalisht krijohet në dimër dhe shkrihet ngadalë në verë, siguron ujë të freskët jetik për lumenjtë e Evropës, për të ujitur të korrat e Evropës ose për të ftohur stacionet e saj të energjisë bërthamore.
Vitin e kaluar dhe përsëri këtë vit, transporti në lumin Rhine, një rrugë kryesore ujore për mallrat e Evropës, duhej të kufizohej sepse uji ishte bërë shumë i cekët.
Gjatë nxehtësisë rekord të vitit 2022, peshqit u hoqën nga lumenjtë zviceranë dhe u ruajtën në depozita, sepse vetë uji i lumit ishte bërë shumë i ngrohtë dhe shumë i pakët që peshqit të mbijetonin.
“Akullnajat janë shumë të rëndësishme për komunikimin e ndryshimeve klimatike, sepse ato janë shumë të dukshme,” tha zoti Huss.
“Nëse nuk ka zbutje klimatike, ne do të humbasim të gjitha akullnajat në alpe deri në vitin 2100.”/albeu.com
