Kostot e punës për njësi janë rritur me ritme të përshpejtuara në tremujorin e parë të vitit 2023. Sipas analizës së fundit të Bankës së Shqipërisë, rritja e treguesit të kostos së punës për njësi u shpejtua në 3.9%, krahasuar me nivelin prej 2.3% të tremujorit të mëparshëm.
Efekti nga rritja e pagës ka mbetur mbizotërues ndaj rritjes së produktivitetit, prirje kjo e nisur prej tremujorit të dytë të vitit të kaluar. Rritja vjetore e pagës mesatare në sektorin privat rezultoi 9.5% nga 14.2% një tremujor më parë. Rritja e pagës është mbështetur kryesisht nga sektorët e “Tregtisë, transportit, akomodimit dhe shërbimit ushqimor”, “Industrisë” dhe “Administratës publike dhe mbrojtjes”.
Megjithatë, ngadalësimi i normave të rritjes së pagës mesatare lidhet me sektorë me paga relativisht më të larta si ato në aktivitetet e “Pasurive të paluajtshme”, “Informacion dhe komunikacionit” dhe “Aktiviteteve financiare dhe të sigurimit”. Ishin pikërisht këta sektorë ata që nxitën fillimisht rritjen e pagave në ekonomi në gjysmën e dytë të vitit 2021. Ndërkohë, rritja më e dobët e produktivitetit të punës është ndikuar edhe nga ngadalësimi i aktivitetit ekonomik në tremujorin e parë të vitit.
Megjithatë, Banka e Shqipërisë vëren se kostot e tjera prodhuese janë rritur me ritme të ngadalësuara krahasuar me tremujorin e mëparshëm. Çmimet e prodhimit në tërësi u rritën me 9.4%, nga niveli 21.4% në tremujorin e fundit të vitit të kaluar. Çmimet e prodhimit për tregun vendas u rritën me 9.3%, nga niveli 19.4% një tremujor më parë. Rritja e çmimeve të prodhimit në eksport ra në 9.1%, nga 24.2% në tremujorin e fundit të vitit të kaluar. Ndërkohë, indeksi i kushtimit në ndërtim u rrit me 5.3%, nga niveli 7% një tremujor më pare.
Ekonomia shqiptare po përballet me mungesë të forcës së punës, që ka nxitur rritje të pagës mesatare me ritme të larta, prej disa tremujorësh radhazi. Rritja e kostove të punës mund të gjenerojë presione të reja inflacioniste dhe të dëmtojë më shumë konkurrueshmërinë e ekonomisë shqiptare, që nuk shquhet për nivele të larta të produktivitetit. Të dhënat krahasuese nga Organizata Ndërkombëtare e Punës tregojnë se Shqipëria ka produktivitetin më të ulët në Rajon dhe ndër më të ulëtit në Evropë, duke lënë pas vetëm Ukrainën dhe Moldavinë. Statistikat krahasuese përdorin si njësi matëse dollarin ndërkombëtar, njësi monetare hipotetike që përdoret në funksion të paritetit të fuqisë blerëse.
Prodhimi i Brendshëm Bruto për orë pune në Shqipëri vlerësohej në 15.57 dollarë. Mes vendeve të rajonit, Shqipëria paraprihet nga Serbia, me 17.38 dollarë, Maqedonia e Veriut, me 20.64 dollarë, Bosnje Hercegovina, me 25.3 dollarë dhe Mali i Zi, me 26.14 dollarë.
Banka e Shqipërisë konstaton se këtë vit dobësimi i presioneve të huaja inflacioniste nuk ka arritur të përhapet gjerësisht te komponentët më të qëndrueshëm të inflacionin, për shkak të presioneve të larta nga tregu i punës dhe pagat.
Si rezultat, vlerat e inflacionit total vijojnë të diktohen nga normat e larta dhe mbi objektiv të inflacionit bazë dhe të brendshëm, me një kontribut rreth 81% në formimin e inflacionit total.
