Në Jemen, çmimi i bukës u rrit me 35 për qind javën që Rusia pushtoi Ukrainën. Fabrikat e grurit në Liban kanë ndërprerë punën gjatë muajve të fundit, duke i detyruar furrat e bukës të mbyllen.
Dhe në Kenia, vaji i gatimit po mbaron.
Ndërsa Shtetet e Bashkuara dhe Europa mendojnë për raundet e tyre të ardhshme të sanksioneve për të penguar financimin e makinerisë të luftës së Putinit, ekziston shqetësimi në rritje se pasojat po rrisin krizën ushqimore në të gjithë botën, raporton abcnews.al.
Politikëbërësit janë përpjekur të diskutojnë planet për të hapur zinxhirët e furnizimit për vendet në zhvillim, por kombinimi i kostove në rritje të energjisë dhe eksporteve të kufizuara nga Rusia dhe Ukraina po kërcënon disa nga popullsitë më të cenueshme në mbarë botën. Presidenti Vladimir Putin e ka përkeqësuar krizën, duke bllokuar eksportet e ushqimit dhe drithërave nga rajoni.
Zyrtarë të lartë nga Shtetet e Bashkuara dhe Europa deri më tani kanë kundërshtuar oferta të tilla, ndërsa kanë diskutuar gjithashtu se si të shtojnë sanksionet kundër Rusisë. Roli kritik i rajonit në zinxhirin e furnizimit ka nënkuptuar një efekt kaskadë duke rritur çmimet e ushqimeve.
Pjesa më e madhe e drithërave dhe plehrave në botë vijnë nga Rusia, Ukraina dhe Bjellorusia. Rusia dhe Ukraina eksportojnë së bashku rreth 30 për qind të grurit në botë dhe 75 për qind të vajit të saj të lulediellit.
Ndërprerja e këtyre furnizimeve, së bashku me pasigurinë për kohëzgjatjen dhe vendosjen e sanksioneve perëndimore, ka nxitur qeveritë e tjera të bllokojnë eksportet ndërsa kombet përpiqen të grumbullojnë mallra.
Gjatë këtij muaji, presidenti Biden tha se ai po punon për një plan për të ndërtuar kapanone të përkohshme në kufijtë e Ukrainës dhe Polonisë, në mënyrë që drithërat që Rusia ka bllokuar të kalojnë përmes Detit të Zi, dhe të mund të transportohen me hekurudhë në Europë dhe më gjerë, raporton abcnews.al.
“Unë jam duke bashkëpunuar me partnerët tanë europianë për të nxjerrë 20 milionë tonë drithëra të bllokuara në Ukrainë dhe për të ndihmuar në uljen e çmimeve të ushqimeve,” tha Biden. “Por kërkon kohë.”
Në raportin e saj të fundit për Perspektivat Ekonomike Globale, Banka Botërore tha se gati gjysma e njerëzve në vendet me të ardhura të ulëta po përballen me mungesa ushqimore, të cilat shpesh çojnë në trazira sociale.
“Ekziston një rrezik i madh i kequshqyerjes dhe krizës ushqimore dhe madje edhe urisë në disa zona”, tha David Malpass, presidenti i Bankës Botërore, ndërsa paralajmëroi për stagflacionin global në fillim të qershorit.
Njerëzit në ekonomitë në zhvillim shpesh shpenzojnë pjesën më të madhe të buxheteve të tyre në ditë për ushqim, dhe këto shpenzime po rriten. Sipas Organizatës së Kombeve të Bashkuara për Ushqimin dhe Bujqësinë, çmimet e ushqimeve në maj u rritën me gati 30 për qind në krahasim me një vit më parë, të nxitura nga rritja e çmimeve të drithërave dhe mishit.
Rritja e çmimeve të plehrave, e nxitur nga sanksionet ndaj Rusisë dhe Bjellorusisë, së bashku me çmimet e larta globale të energjisë, po zgjerojnë sferën e mungesës së ushqimit duke e bërë më të shtrenjtë prodhimin dhe transportin e ushqimit në mbarë botën.
Rritjet e çmimeve po nxit valë të reja proteksionizmi. Vende të tilla si Indonezia, India dhe Malajzia kanë kufizuar eksportet e vajit të gatimit, grurit dhe pulës duke izoluar kështu tregjet e tyre të brendshme. Rreth 20 vende kanë një lloj kontrolli të eksportit për të kufizuar ndikimin e çmimeve të larta të ushqimeve, sipas Qendrës për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare.
Problemi është veçanërisht shqetësues sepse pjesa më e madhe e krizës ushqimore mund t’i atribuohet sabotazhit rus.
“Është lufta që po e bën këtë të ndodhë”, tha në një intervistë Paschal Donohoe, ministri i financave i Irlandës.
“Por politikëbërësit në Europë, në Amerikë, brenda G7 janë shumë të vetëdijshëm për rreziqet me të cilat, në veçanti, bota në zhvillim mund të përballet në lidhje me sigurinë ushqimore gjatë vitit.”
Donohoe, i cili është gjithashtu president i Eurogrupit, një klub i ministrave europianë të financave, tha se politikëbërësit po punojnë për të vendosur sanksione në mënyrë që të minimizojnë inflacionin e ushqimit. Në Shtetet e Bashkuara, Departamenti i Thesarit ka lejuar disa përjashtime të sanksioneve, ose licenca të përgjithshme, që synojnë të eksportet e ushqimeve.
Pavarësisht këtyre përpjekjeve, disa kanë frikë se përpjekjet për të ndëshkuar Rusinë po sjellin efekte anësore të padëshiruara. Bashkimi Europian miratoi një paketë të re këtë muaj duke ndaluar shumicën e importeve të naftës ruse. Për të forcuar kufizimet, BE ka bllokuar anijet ruse të mallrave, një hap që synon të pengojë aftësinë e Rusisë për të dërguar naftën e saj në pjesë të tjera të botës.
Zyrtarët e Departamentit të Thesarit kanë paralajmëruar kundër një lëvizjeje të tillë nga shqetësimi se ngarkesat ushqimore mund të preken gjithashtu. Sekretarja e Thesarit Janet L. Yellen tha në prill se Shtetet e Bashkuara po planifikojnë sanksionet e tyre duke pasur parasysh furnizimet globale të ushqimit.
“Edhe pse ne vazhdojmë të përshkallëzojmë sanksionet tona dhe masat e tjera ekonomike kundër Rusisë,” tha ajo, “ne po përsërisim përkushtimin tonë për të autorizuar aktivitetet thelbësore humanitare dhe të lidhura me to që përfitojnë njerëzit në mbarë botën duke siguruar disponueshmërinë e produkteve ushqimore bazë dhe mallrave bujqësore”.
Megjithatë, disa ekspertë të zhvillimit thonë se angazhime të tilla nuk po përmbushen dhe se reagimi ndaj sanksioneve po përhapet gjithashtu në Afrikë. Në një samit të Bashkimit Europian në fund të majit, Macky Sall, kryetari i Bashkimit Afrikan, paralajmëroi zyrtarët se përjashtimi i bankave të mëdha ruse nga sistemi ndërkombëtar SWIFT po pengonte aftësinë e vendeve afrikane për të blerë ushqimet dhe plehërat e Rusisë.
Ndërsa lufta në Ukrainë vazhdon dhe mungesa e ushqimit përkeqësohet, debati nëse disa lehtësime në paketat e sanksioneve ka të ngjarë të zbatohet nëse diçka e tillë do të shmangte urinë.
Ian Mitchell, i Qendrës për Zhvillimin Global, tha se Ukraina ishte bërë një magnet global për ndihmën humanitare në dëm të vendeve me të ardhura të ulëta në Lindjen e Mesme, Afrikë dhe Amerikën Qendrore që tashmë po përballeshin me pasiguri ushqimore dhe do të përballen gjithashtu me rritjen e çmimeve. Ai argumentoi se lehtësimi i sanksioneve duhet të merret në konsideratë.
“Por a do të ketë vërtet një ndikim dramatik në llogaritjet e Rusisë lehtësimi i disa prej këtyre sanksioneve?”
Kjo dilemë është pikërisht ajo që analistët thonë se Putin po mbështet.
“Rusia që mban peng furnizimin me ushqime është e dënueshme”, tha Alex Zerden, një ish-zyrtar i Departamentit të Thesarit në administratën Obama dhe Trump. “Fakti që ata po kërkojnë të negociojnë lehtësimin e sanksioneve për të lejuar eksportin e grurit, tregon se Rusia mund të rrisë në mënyrë të njëanshme furnizimin global të ushqimit për të ndihmuar ata më të rrezikuarit”.
Ndërkohë, grupet e ndihmave humanitare po përpiqen të dërgojnë ndihmë në vendet e varfra. Banka Botërore është zotuar të investojë 12 miliardë dollarë në projekte të reja gjatë 15 muajve të ardhshëm për të mbështetur fermerët dhe për të lehtësuar tregtinë, dhe shumë nga institucionet kryesore financiare ndërkombëtare në botë janë zotuar të shpërndajnë ndihma dhe plane financimi për të ndihmuar në lehtësimin e mungesës së ushqimit.
Për shumë vende, kjo mund të jetë tepër vonë. Tjada D’Oyen McKenna, shefja ekzekutive e grupit humanitar Mercy Corps, tha se sanksionet kanë prekur më shumë komunitetet më të cenueshme dhe se kostot më të larta të transportit dhe kontrollet e eksportit po i përkeqësojnë edhe më shumë gjërat.
Ekipi i saj është përpjekur të kompensojë kostot në rritje të plehrave në Kolumbi dhe të ndihmojë fermerët në Liban, por për shkak të inflacionit, situata nuk ka shkuar ashtu siç pritej. McKenna tha se në Jemen, racionet duhet të reduktohen në mënyrë që familjet të marrin vetëm miell gruri dhe vaj gatimi, por jo fasule dhe kripë.
Ndikimi i luftës në Ukrainë, po ndihet kudo në botë.
“Të gjithë po shikojnë mbështetjen që po merr Ukraina dhe po shohin se si vende të ndryshme në Lindjen e Mesme dhe Afrikë nuk kanë marrë të njëjtën mbështetje,” tha McKenna.
“Dekada të tëra përparimi janë kthyer mbrapsht.”
