Ka momente kur pllakat tektonike të historisë zhvendosen nën këmbët tona dhe Evropa ribëhet me dhunë. Është koha të pranojmë se jemi në një moment të tillë. Koha gjithashtu, për të mos thënë se është disi e pabesueshme që kjo mund të ndodhë në vitin 2022.
Nuk është më e pabesueshme tani se sa në 1914 ose 1939, asgjë nuk e paracaktoi që ato do të ishin vite kur errësira do të zbriste. Sigurisht, kjo nuk do të thotë se jemi në buzë të një lufte që do të thithë pjesën tjetër të Evropës apo edhe të botës.
Çështja është se paqja është gjithmonë e brishtë, dhe se ajo që ndodh edhe në qoshet më të largëta të Evropës do të na prekë gjithmonë të gjithë neve.
Të nxjerrësh mësimet e duhura nga ato momente të mëdha kur gjithçka ndryshon nuk është e lehtë.
Komandanti ushtarak francez Ferdinand Foch e quajti fundin e Luftës së Parë Botërore një armëpushim “20-vjeçar”, sepse ai ndjeu se aleatët fitimtarë e kishin tejkaluar dorën e tyre në trajtimin e Perandorisë Gjermane të mundur. Ai ishte rreth një vit jashtë.
Pyetja për brezin tonë është nëse kemi bërë apo jo një llogaritje të gabuar të ngjashme se si ta trajtojmë Rusinë kur Bashkimi Sovjetik u zhbë. Ne u gëzuam kur Polonia, shtetet baltike dhe të tjerët zunë vendin e tyre midis kombeve të lira të botës, raporton albeu.com
Polonia, Hungaria dhe Republika Çeke, dikur e pushtuar nga sovjetikët, u bashkuan me NATO-n në 1999. Shtetet baltike të Lituanisë, Letonisë dhe Estonisë pasuan pesë vjet më vonë.
Por energjia e errët që drejton Vladimir Putinin është ana tjetër e asaj medalje. Ai e pa Rusinë të pakësuar, të poshtëruar dhe të zhveshur nga ajo që ai e shihte si të drejtën e saj për një zonë tampon shtetesh vartëse.
Ai e ilustron çështjen me një histori, e cila mund të jetë edhe e vërtetë, nga e kaluara e tij e errët. Një ish-kolonel në trupën e kundërzbulimit të KGB-së, Putin u reduktua në veprimin e taksisë me kohë të pjesshme. Dikush imagjinon se ai do të kishte qenë shumë i vështirë.
Në një moment ai konceptoi një koncept pothuajse mistik të rivendosjes së madhështisë së humbur ruse. Ai duhet të jetë inkurajuar nga mënyra se si u largua me aneksimin e Krimesë, nga Ukraina, në 2014. Në fund të fundit, katër vjet më vonë ne po shijonim Kupën e Botës në Rusi.
Reagimi kryesor i Evropës Perëndimore ndaj përfundimit të Luftës së Ftohtë ishte të merrte një festë 30-vjeçare nga shpenzimet serioze të mbrojtjes.
Në një moment, disa vite më parë, vetëm katër nga 128 avionët luftarakë të Gjermanisë ishin gati për luftim dhe holandezët kishin një plan për të asgjësuar çdo tank të tyre të rëndë. Holandezët kanë menduar sërish dhe gjermanët tani po propozojnë të shpenzojnë 100 miliardë euro shtesë për mbrojtje.
Natyrisht është mirë që Gjermania reflekton për të kaluarën e saj, por është edhe më mirë që po mendon edhe për të ardhmen.
Kancelari gjerman Olaf Scholz është një socialdemokrat i cili sigurisht nuk kandidoi për post me një premtim për rritjen e shpenzimeve të mbrojtjes, por ai u është përgjigjur kërkesave historike të momentit në mënyrë mbresëlënëse.
“Me pushtimin e Ukrainës ne jemi në një epokë të re,” i tha ai parlamentit gjerman, duke e përcaktuar sfidën e asaj epoke të re si një pyetje të thjeshtë: “Nëse ne e lejojmë Putinin të kthejë orën pas, apo nëse mobilizojmë pushtetin për të vendosur kufijtë për luftënxitësit si Putini”.
Janë fjalë të jashtëzakonshme nga lideri i një vendi ku politikanët dikur argumentonin se pushtimi nazist i Bashkimit Sovjetik në 1941 e bëri të pamundur qëndrimin ndaj Kremlinit.
Suedia, e cila është e pasur dhe e armatosur mirë, por e paangazhuar ushtarakisht, ishte vendi i parë që ndjeu erëra më të ftohta që frynin nga Lindja dhe ndoshta i pari që veproi. Ajo po rrit shpenzimet e mbrojtjes me një 40% të jashtëzakonshëm në ciklin e saj aktual pesë-vjeçar, duke ngritur regjimente të reja të këmbësorisë dhe duke blerë raketa anti-ajrore amerikane Patriot, raporton albeu.com.
Ministri suedez i Mbrojtjes Peter Hultqvist tha thjesht: “Ne kemi një situatë ku Rusia është e përgatitur të përdorë mjete ushtarake për të arritur qëllimet politike”.
Pra, pikëpamja mjaft dekadente, se arma e vetme që do t’i nevojitej Perëndimit janë sanksionet ekonomike, është jashtë modës tani. Ju nuk mund të luftoni tanket me bankat. Sigurisht, askush nuk dëshiron ta shohë këtë kontinent të kthyer në një kamp të armatosur, por kur ndjen që ato pllaka tektonike të zhvendosen, duhet të zhvendosesh me to. Veprimi tani, blerja e armëve dhe dhurimi i parave, është hapi i lehtë kur goditja e nxehtë e mprehtë e zemërimit është e freskët.
Por kjo epokë e re e kontrollit do të kërkojë shumë më tepër. Vullneti për të qëndruar së pari me ukrainasit, por më pas zhavorri, vizioni dhe fuqia e qëndrimit për të qëndruar roje mbi lirinë kudo dhe kurdo që mund të vijë sulmi i radhës./Përshtati në shqip, Enkeleda Bodini-albeu.com
